პოლიტიკა აფხაზეთში

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა “ეხო კავკაზას” ვებგვერდზე. სტატიის ტექსტი და ტერმინოლოგია გადამოტანილია ცვლილებების გარეშე. ყველა უფლება ეკუთვნის “ეხო კავკაზას”. გამოქვეყნების თარიღი: 2024 წლის 05 თებერვალი.

ავტორი: ელენა ზავოდსკაია

აფხაზეთის პარლამენტის მომავალ სხდომაზე საინვესტიციო საქმიანობის შესახებ კანონში ცვლილებები განიხილება. განიხილება კიდევ ორი ​​გახმაურებული კანონი – სასამართლო გადაწყვეტილებების ურთიერთაღიარებისა და ე.წ. ბინების ლეგალიზაციის კანონი. აფხაზი ეკონომისტი ახრა არისტავა მოსახლეობას აფრთხილებს ამ სამი კანონის უარყოფითი შედეგების შესახებ.

– ახრა, ოთხშაბათს იგეგმება პარლამენტის სხდომა, რომელზეც განიხილება კანონპროექტი საინვესტიციო საქმიანობის შესახებ კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ. როგორ დაახასიათებდით განხორციელებული ცვლილებების არსს?

– საინვესტიციო საქმიანობის შესახებ კანონში ცვლილებებს, რომლებიც შემოთავაზებულია, უარყოფითად დავახასიათებ. ეს არ არის პირველი მცდელობა. გვახსოვს, რომ თავიდან პრეზიდენტის ადმინისტრაცია ცდილობდა ეკონომიკის სტრატეგიულ სექტორებში ინვესტორებისთვის შეღავათების დაწესებას 25 წლის განმავლობაში. დეპუტატებმა ამ კანონს მხარი არ დაუჭირეს. შარშან ეკონომიკის სამინისტრომ ისევ შესთავაზა კანონი, თუმცა დეპუტატებმა ამჯერადაც უარყვეს.

ახლა კი ეს არის მესამე მცდელობა, რომ 25 წლის განმავლობაში წარმოუდგენელი, გაუმართლებელი შეღავათები მივიღოთ რიგ გადასახადებზე – სპეციალურად აფხაზეთის რესპუბლიკის სტრატეგიულ სექტორებში ეკონომიკური საქმიანობისთვის. როგორც მივხვდი, რეფორმების არარსებობის პირობებში, უცხოელ ინვესტორებს სთავაზობენ აფხაზეთის განვითარებას რესპუბლიკის მოქალაქეების ყოველგვარი მონაწილეობის გარეშე, ანუ ჩვენს ხალხს სთავაზობენ იყვნენ არა მფლობელები, არამედ იაფფასიანი დაქირავებული მუშახელი.

ხოლო ეკონომიკის ყველა სექტორი, რომელმაც მოგება უნდა მოიტანოს, მსხვილ უცხოურ კაპიტალს გადაეცემა. ეს არის იგივე პოლიტიკის განხორციელების მცდელობა, რასაც ახორციელებდა ჩუბაისი ელცინის დროს, როდესაც ეკონომიკა წარმოუდგენელი სარგებლის მქონე ადამიანების მცირე ჯგუფის ხელში აღმოჩნდა და ხალხი ეკონომიკის ამ სექტორებიდან მოგების გარეშე დარჩა. მაშინ აღმოვჩნდებით ისეთ მდგომარეობაში, რომ არ გვექნება ფული გლეხების დასახმარებლად, არც განათლებისთვის, არც ჯანდაცვისთვის, არც თავდაცვისთვის და არც არაფრისთვის. ეს ძალიან საშიში გზაა და, რა თქმა უნდა, ამის დაშვება არ უნდა მოხდეს.

– პარლამენტის უახლოეს გეგმებში, როგორც გვესმის, არის კიდევ ორი ​​რეზონანსული კანონის მიღება, რომელიც იწვევს საზოგადოებაში ნეგატიურ დამოკიდებულებას – სასამართლო გადაწყვეტილებების ურთიერთაღიარების შესახებ რუსეთსა და აფხაზეთს შორის კანონმდებლობის ჰარმონიზაციის პროგრამის ფარგლებში, და ბინების ლეგალიზაციაზე. თქვენი აზრით, რა შედეგები მოჰყვება ამ კანონების მიღებას აფხაზეთის მოქალაქეებს? რა არის მათი მიზანი?

– სიმართლე გითხრათ, პარლამენტის შემდეგი სესიის დღის წესრიგი არ მინახავს, ​​მაგრამ, რა თქმა უნდა, ისეთი საკითხები, როგორიცაა სასამართლო გადაწყვეტილებების ურთიერთაღიარების შესახებ შეთანხმება და ბინების შესახებ კანონი, უცხოური კაპიტალის მოზიდვას ისახავს მიზნად.

მაგრამ ამავდროულად, ჩვენ ვერ ვხედავთ ინსტრუმენტებს – არ არის გრძელვადიანი სესხები, სუბსიდიები, ტენდერები, კონკურსები, რომლითაც აფხაზეთის მოქალაქეებს შეეძლებათ ამ ეკონომიკურ პროექტებში მონაწილეობა. ეს არის გზა, რათა შეიქმნას ძალაუფლების დახმარებით ოლიგარქიული რეჟიმი ეკონომიკაში და პოლიტიკაში. რატომ კეთდება ეს, ჩემთვის გაუგებარია, რადგან ეკონომიკის მთელი სექტორები მოხვდება ადამიანთა ვიწრო ჯგუფის ხელში, აფხაზეთის მოქალაქეების ჩართულობის გარეშე, რომლებსაც არ აქვთ ამაში მონაწილეობის ფინანსური შესაძლებლობა.

– ახრა, გთხოვთ, დააკონკრეტეთ, რა გავლენას მოახდენს ეს ორი კანონი აფხაზეთის მოქალაქეებზე და რესპუბლიკის ეკონომიკაზე?

– სასამართლო გადაწყვეტილებების ურთიერთაღიარების შესახებ კანონი რუსულ ბანკებს საშუალებას მისცემს რუსეთში განაცხადონ საკუთარი პრეტენზიების შესახებ. აფხაზეთის საარბიტრაჟო სასამართლოში მსესხებლების, რესპუბლიკის მოქალაქეების საჩივრების მცდელობები, მაგრამ მათ სურთ ამ სიტუაციის გამარტივება. ეს იქნება საბანკო გარანტია იმ სესხებისთვის, რომლებიც გაიცემა აფხაზეთის რესპუბლიკის ეკონომიკაში ინვესტიციებისთვის.

აფხაზური მხარისთვის ასეთი საჭიროება არ არსებობს, რადგან აფხაზეთის მოქალაქეები ძირითადად ღარიბი ხალხია, ისინი რუსეთის ფედერაციაში დიდი ფულის არ ინვესტირებას არ ახდენენ. შექმნილ ვითარებაში ეს, რა თქმა უნდა, არ პასუხობს აფხაზეთის მოქალაქეების ინტერესებს. ამიტომ, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, რომ ბიზნეს საქმიანობის განხორციელებისთვის თანაბარი პირობების შექმნის გარეშე, ამ ხელშეკრულების მიღება ნაადრევია. ჩვენ უკვე ვხედავთ პირველ მაგალითს, როდესაც ნავთობპროდუქტებით ვაჭრობის სფერო ფაქტობრივად მონოპოლიზებულია და გადაეცა კომპანია როსნეფტს.

ბუნებრივია, ბენზინის, დიზელის საწვავის და სხვა ნავთობპროდუქტების გაყიდვით მიღებული თითქმის მთელი მოგება აფხაზეთს დატოვებს. იგივე მოხდება, თუ ყველა ეს კანონი ტურიზმის სექტორში მიიღება, რადგან კერძო საკუთრებაც ასევე დაზარალდება – განსაკუთრებით კი საშუალო ზომის სასტუმროები. ენერგეტიკული მრეწველობაც ჩვენი სახელმწიფოსა და ხალხის კონტროლის მიღმა იქნება და იქ, ბუნებრივია, არ იქნება შესაძლებლობა დარეგულირდეს გავლენის საკითხები არც ეკონომიკაზე და არც სოციალურ საკითხებზე.

ჩვენ ასევე შეიძლება დავკარგოთ ისეთი ინდუსტრია, როგორიცაა ვაჭრობა. თუ აქ შემოვა დიდი უცხოური კაპიტალი, ჩვენი მცირე თუ საშუალო მაღაზიები აღმოჩნდებიან უკიდურესად დაუცველ მდგომარეობაში. ამიტომ, არ შეიძლება ითქვას, რომ ეს სარგებელს მოიტანს აფხაზეთის მოსახლეობას.

– პრეზიდენტი მუდმივად არწმუნებს საზოგადოებას, რომ აფხაზეთს არაფრისთვის არ აქვს სახსრები: არც ენერგეტიკის, არც ბიზნესის მხარდაჭერისთვის, არც სოფლის მეურნეობისთვის და ა.შ. ამიტომ რესპუბლიკას სხვა გზა არ აქვს, გარდა უცხოელი ოლიგარქების მოპატიჟებისა. რისი თქმა შეგიძლიათ ამაზე?

– ხელისუფლების არგუმენტი, რომ ფული არ აქვს, კრიტიკას ვერ უძლებს. ეროვნული ბანკის მხრიდან ქვეყანაში ფულის ბრუნვის შესახებ უახლესი მონაცემები ჯერ არ არსებობს, მაგრამ მე ვვარაუდობ, რომ ქვეყანაში ფულის ბრუნვა მიაღწევს 150 მილიარდ რუბლს.

ჩვენ ასევე გვაქვს ჩრდილოვანი ფულის მიმოქცევა, როგორც ამას სტრატეგიული კვლევების ცენტრის თანამშრომლები აცხადებენ. არის ეკონომიკის მეცნიერებათა კანდიდატის, ხათუნა შატიპის გათვლები – მან ჩრდილოვანი ეკონომიკის წილი 65 პროცენტამდე შეაფასა.

ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანაში არის ფული, საჭიროა რეფორმები, რომლებიც შესაძლებელს გახდის ბრუნვის მნიშვნელოვანი ნაწილის ჩრდილიდან გამოღებას და ამით კეთილსინდისიერი ბიზნესის დაცვას და სახელმწიფო ბიუჯეტში შემოსავლების გაზრდას.

ჩვენ გვაქვს საწყისი რესურსები ეკონომიკაში რეფორმების დასაწყებად. უპირველეს ყოვლისა, ხელისუფლებამ უნდა უზრუნველყოს აფხაზეთის რესპუბლიკის მოქალაქეების ეროვნული და ლეგიტიმური ინტერესები. მე არ ვარ ეკონომიკის დახურვის მომხრე: ჩვენი ეკონომიკა ღიაა, უცხოური კომპანიები სხვადასხვა ინდუსტრიაში არიან წარმოდგენილი.

მე მომხრე ვარ, რომ ჩვენს მოქალაქეებს ჰქონდეთ ეკონომიკური ინსტრუმენტები, რათა მონაწილეობა მიიღონ ეკონომიკურ პროცესში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებთან თანაბრად. ისევე, როგორც უცხოურ კომპანიებს აქვთ უცხოური ბანკებიდან სესხების აღების შესაძლებლობა, ასევე აუცილებელია ჩვენს მოქალაქეებს შევუქმნათ შესაძლებლობა, მიიღონ სესხი ჩვენი ბანკებიდან.

ყველა ეს ინსტრუმენტი დღეს არ არსებობს და საჭიროა მათი დანერგვა, ეკონომიკის რეფორმა. ყველა ეს რეფორმა უნდა განხორციელდეს თანაბარ პირობებში, სამართლიანი კონკურენციის პირობებში.