ცვლილებები აფხაზეთის კონსტიტუციაში

აფხაზეთის პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ კონსტიტუციაში ცვლილებების პროექტი მოამზადა. ერთ-ერთი მათგანი, რომელიც პრეზიდენტს პარლამენტის დათხოვნის უფლებას აძლევს, აშკარად არ შეხვდება დეპუტატების მხარდაჭერას. თუმცა, JAMnews-ის აფხაზი რედაქტორის, ინალ ხაშიგის თქმით, ამ ცვლილების მიღება თავად ბჟანიასაც არ სჭირდება და მან ეს მხოლოდ საარჩევნო დაპირებების დაგვიანებით შესასრულებლად წამოიწყო.

აფხაზეთის ხელისუფლება საკონსტიტუციო რეფორმის მორიგი მცდელობას ახორციელებს.

ასლან ბჟანიას ადმინისტრაციამ პარლამენტს გაუგზავნა საკონსტიტუციო ცვლილებების პროექტი, რომლის არსი შემდეგში მდგომარეობს:

• მინისტრთა კაბინეტი და შესაბამისად პრემიერ-მინისტრის თანამდებობა გაუქმდება და მინისტრები უშუალოდ პრეზიდენტთან ანგარიშვალდებულნი იქნებიან;
• მინისტრები დაინიშნება პარლამენტთან შეთანხმებით (ამჟამად მთავრობის ფორმირება პრეზიდენტის პრეროგატივაა);
• პრეზიდენტს აქვს შესაძლებლობა დაითხოვოს პარლამენტი და დანიშნოს ახალი არჩევნები.

პირველი ორი პუნქტი ორი წლის წინ ასლან ბჟანიას მიერ შექმნილმა საკონსტიტუციო კომისიამ შეიმუშავა. ამ სიახლეების ძირითადი მიზნებია აღმასრულებელი ხელისუფლების ოპტიმიზაცია და საკანონმდებლო ხელისუფლების უფლებამოსილების გაფართოება.

ვიმეორებ და ხაზს ვუსვამ: პრემიერის პოსტის გაუქმების იდეა ახალი არ არის, ის 2022 წელს გაჩნდა. ეს ნიშნავს, რომ ეს არ უნდა იქნას აღქმული, როგორც ამჟამინდელი პრემიერ-მინისტრის ალექსანდრე ანქვაბის „მოშორება“, რომელთანაც ბჟანიას ურთიერთობა ბოლო პერიოდში, რბილად რომ ვთქვათ, კარგად არ მიდის.

მაგრამ მესამე პუნქტი, რომელიც პრეზიდენტს პარლამენტის დათხოვნის უფლებას აძლევს, ფაქტობრივად არაფერ შუაშია საკონსტიტუციო კომისიის რეკომენდაციებთან და ექსკლუზიურად თავად ასლან ბჟანიას ინიციატივაა.

თავად დეპუტატებიც არ არიან აღფრთოვანებული ამ იდეით, თუნდაც ისინი, ვინც ზოგადად პრეზიდენტის მომხრეებად ითვლებიან – ეს ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე კონსტიტუციური სამართლის ექსპერტების აზრი, რადგან, საბოლოო ჯამში, დეპუტატები გადაწყვეტენ, მიიღებენ თუ არა ცვლილებას. რეფორმის მისაღებად საჭიროა ხმების 2/3.

მაშინ ჩნდება კითხვა: რატომ იწყებთ ამ ყველაფერს?

ჩემი აზრით, ეს ყველაფერი საპრეზიდენტო არჩევნებზეა, რომელამდეც სულ რაღაც ცხრა თვე დარჩა.

შეგახსენებთ, რომ 2020 წელს ასლან ბჟანია, რომელიც მაშინ ჯერ კიდევ ოპოზიციის ლიდერი იყო, რეფორმატორად აღიქმებოდა. მისი საარჩევნო პროგრამის მთავარი პუნქტი იყო საკონსტიტუციო რეფორმის გატარების დაპირება. და ამ ტალღაზე ის პრეზიდენტად აირჩიეს.