“ჩეგემსკაია პრავდას” მორიგ ვიდეოში ჟურნალისტი და წამყვანი ინალ ხაშიგი ისტორიკოს ასტამურ ტანიასთან ერთად კავკასიაში მიმდინარე მოვლენებს განიხილავს.
ინალ ხაშიგი: გამარჯობა, ეთერშია “ჩეგემსკაია პრავდა”. დიდი ხანი არ გვყავდა ეთერში ასტამურ ტანია, და აი, საბოლოოდ, ის ისევ ჩვენს სტუდიაშია – ჩვენი მუდმივი პოლიტიკის მიმომხილველი. გადავწყვიტე, გამოვიყენო ეს შესაძლებლობა. დავიწყოთ, ალბათ, ჩვენი რეგიონის – სამხრეთ კავკასიის შესახებ. ამჟამად აქტიურად მიმდინარეობს მოლაპარაკებითი პროცესი აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის და მალე შესაძლოა გადაწყდეს საკითხი: გახსნან დაუკავშირებელი საკომუნიკაციო გზა, როგორც უწოდებენ – ზანგეზურის კორიდორი.
ეს შემთხვევა მოსკოვსა და ბაქოს შორის ურთიერთობის აშკარად გაუარესებას. მსურს, რომ განიხილო როგორც თავად კორიდორის პერსპექტივა, ისე მოსკოვისა და ბაქოს ურთიერთობა საერთო ჯამში, ხოლო შემდეგ განვიხილოთ, როგორ აისახება ეს რეგიონზე და განსაკუთრებით ჩვენს მხარეზე.
ასტამურ ტანია: დღე მშვიდობისა. მეც მახარებს, რომ დიდი პაუზის შემდეგ ისევ ეთერში ვარ. სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე მოვლენები მკვეთრად გეოპოლიტიკურ ხასიათს ატარებს და პირდაპირი გავლენა აქვთ ჩვენს რეგიონზე. ჩვენ უკვე მრავალი წელია ტრადიციულად განვიხილავთ ამ თემას ჩვენს გადაცემაში. შეიძლება ითქვას, რომ რეგულარულად ვსაუბრობთ ტრანზიტის საკითხებზე. გეოპოლიტიკა აბსტრაქტული ცნება არ არის – იგი ვითარდება კომუნიკაციური გზების გავლენის გარშემო, ერთ-ერთი მათგანი, აუცილებლად, სამხრეთ კავკასიაა. კონფიგურაციის ცვლილების პირველი ეტაპი დაიწყო 90-იან წლების პირველ ნახევარში, როდესაც გაფორმდა კონტრაქტი ბაქო–თბილისი–ჯეიჰანის ნავთობსადენის მშენებლობაზე.
ინალ ხაშიგი: ეს ხომ შევარდნაძის დროს იყო.
ასტამურ ტანია: დიახ, მაშინ შეიქმნა კონსორციუმი ნავთობის ჭაბურღილების და ტრანსპორტირების განვითარებისათვის ბაქო–თბილისი–ჯეიჰანის მარშრუტით, შემდგომ ევროპისკენ. პროექტში ინტერესი გამოხატა როგორც ყაზახეთმა, ასევე სხვა რეგიონის ქვეყნებმა და საერთაშორისო მოთამაშეებმა. სწორედ მაშინ დაიწყო ახალი საკომუნიკაციო ხაზი, რომელიც ცვლის რეგიონში ჩვეულ კონფიგურაციას, როცა რეგიონი რუსეთის გავლენის ქვეშ იყო. თავდაპირველად იგეგმებოდა მთავარი გზის გავლა ნოვოროსიისკის გავლით, მაგრამ ჩეჩნეთის მოვლენებმა ხელი შეუშალა. და მთავარი მარშრუტი გახდა ბაქო–თბილისი–ჯეიჰანი. შედეგად, საქართველო გახდა სამხრეთ კავკასიის მთავარი საკომუნიკაციო კვანძი. ამჟამად ვხედავთ მეორე ეტაპს.
ყარაბაღის ომის შემდეგ, სომხეთი აღმოჩნდა კომუნიკაციურ იზოლაციაში თავისი ტრადიციული მოკავშირისგან — რუსეთისგან. მას უწევს ახალი რეალობიდან გამომდინარე მოქმედება. აღიარებულია, რომ ზოგჯერ ბრალიაედება ფაშინიანს ან პრო-დასავლურ ძალებს, თუმცა სინამდვილეში სიტუაციას განსაზღვრავს ობიექტური გარემოება. ფაშიანიანი რომ არ ყოფილიყო, დიდი ალბათობით სომხეთს მოუწევდა კიდევ უფრო დიდ სამხედრო კომპრომისებზე წასვლა. თურქეთის როლი რეგიონში ძლიერდება. ჩვენი რეგიონისთვის ეს შესაძლოა საფრთხის შემცველიც იყოს: ინტერესები შესაძლოა შეეჯახოს — არა აუცილებლად პირდაპირი სამხედრო კონფლიქტის ფორმით, არამედ კონფრონტაციით. ამჟამად რუსეთის ყურადღება რეგიონიდან გადახრილია.
ის დაინტერესებულია თურქეთთან ნორმალური ურთიერთობის შენარჩუნებით. ეს ხდება მრავალი მიზეზის გამო. თუმცა ადრე თუ გვიან ინტერესები შესაძლოა შეეჯახოს. თურქეთი გახდა სირიასა და ჩრდილოეთ აფრიკაში მოვლენების ბენეფიციარი. მისი პოზიციები ძლიერდება და ის არამხოლოდ ძლიერ თურქულ სახელმწიფოდ გადაიქცა, არამედ ახალ თურქულ მოძრაობის ფაქტობრივ ლიდერად. ცვლილებების კომპენსაცია შესაძლებელი იქნებოდა აფხაზეთის გავლით ტრანზიტის გახსნით სამხრეთ კავკასიაში. ეს მიზნად არ ისახავს აღმოსავლეთის რეგიონში მიმდინარე პროცესთან შეჯიბრს, არამედ უზრუნველყოფს ინტერესების ჰარმონიზაციას, რათა ყველა მონაწილეს ჰქონდეს საშუალება აირიდოს ეჭვები ერთმხრივი უპირატესობის მისაღებად
ინალ ხაშიგი: ამ კუთხით, მაგალითად, ზანგეზურის კორიდორის გახსნა მნიშვნელოვნად ცვლის რეგიონში თამაშის წესებს და სხვადასხვა მოთამაშეების სურვილებს. თავდაპირველად სომხეთი, რომელიც ბლოკადაში იყო – ერთ მხარეს თურქეთი, მეორე მხარეს აზერბაიჯანი. ეს პროექტი აღიქმებოდა როგორც კავშირი იმ დროის მთავარ მოკავშირე რუსეთთან. ახლა, კორიდორის გახსნით, არა მხოლოდ აზერბაიჯანი და სომხეთი სარგებლობენ, არამედ შესაძლებელია კავშირი თურქეთის გზითაც.
ასტამურ ტანია: ტრამპმაც გამოავლინა ინტერესი
ინალ ხაშიგი: მაგალითად, ტრამპის განცხადება, რომ აშშ შესაძლოა გახდეს კორიდორის მმართველი მხარე. ამ კონტექსტში ირანის პოზიციას პრაქტიკულად არ გაითვალისწინებენ.
ასტამურ ტანია: დიახ, ირანის სუსტი მდგომარეობაც ხელს უწყობს პროექტის განხორციელებას, განსაკუთრებით აშშ-ის მონაწილეობით
ინალ ხაშიგი: მეორე მხრივ, ამ სქემაში ხშირად ივიწყებენ საქართველოს. მიმდინარე სტატუს-კვო პირობებში საქართველო იყო უმეტესი პროექტების ცენტრალური ფიგურა – ნავთობსადენები, გაზსადენები. დიდი სამეწარმო გზები გადიოდა მის ტერიტორიაზე. ახლა საქართველო აცნობიერებს, რომ მისი მნიშვნელობა შესაძლოა შემცირდეს. კორიდორის გახსნა აძლევს აზერბაიჯანს შესაძლებლობას ავტომობილური და რკინიგზის მაგისტრალების, ასევე ნავთობსადენებისა და გაზსადენების განხორციელებისთვის საქართველოს ტერიტორიის გვერდის ავლით. მომავალში მაგისტრალებმა შესაძლოა გაიარონ კორიდორის გავლით. და საქართველოს როლი, ასევე ტრანზიტიდან შემოსავალი, დაიწყებს შემცირებას. თუ ადრე სარკინიგზო გამჭოლი მიმოსვლის გახსნა საინტერესო იყო რუსეთისთვის, სომხეთისთვის და ირანისთვის, ახლა ჩნდება კითხვა: ვისთვის იქნება ახლა ეს საინტერესო?
ასტამურ ტანია: მოკლევადიან პერსპექტივაში მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ეკონომიკური, არამედ პოლიტიკური ფაქტორიც. თუ აქ დიდი ხნის განმავლობაში სტაგნაცია გაგრძელდება, ხოლო სხვაგან ლოგისტიკა განვითარდება, ინფრასტრუქტურაში საინვესტიციო ნაკადები წავა და არსებული მდგომარეობის შეცვლა ძალიან რთული იქნება. მაგალითი: პეტრე I-მა შექმნა „ფანჯარა ევროპისკენ“ და შესასვლელი უნდა ყოფილიყო სანქტ-პეტერბურგი. თავდაპირველად არხანგელსკში გადასახადები იყო, რათა ევროპული ხომალდების ლოგისტიკა რუსეთის პორტებში შეცვლილიყო და გადაენაწილებინა პეტერბურგისკენ. თუ ლოგისტიკა განვითარდება ერთმხრივად, ხოლო აქ დარჩება სტაგნაცია, ეს გახდება ხანგრძლივი. საქართველოსთვის ეს უარყოფითია, თუმცა ქვეყანა ატარებს დივერსიფიცირებულ პოლიტიკას. ვხედავთ თურქეთის გავლენის მატებას, განსაკუთრებით საზღვრისპირა რეგიონებში.
ასტამურ ტანია: ამასთან, დღეს მიმდინარეობს მასშტაბური პროექტი ანაკლიაში, რომელშიც მონაწილეობენ ჩინეთისა და სინგაპურის კომპანიები. შედეგად, რეგიონში ჩნდება ახალი ძლიერი მოთამაშე — ჩინეთი, რომელიც დაინტერესებულია ალტერნატიული მარშრუტების პოვნით საკუთარი პროდუქციის საერთაშორისო ბაზრებზე გასატანად.
სტაგნაცია, რომელშიც ჩვენ ვიმყოფებით, საფრთხეს შეიცავს. პირველ რიგში, ეს ხელს უწყობს რუსეთს, აფხაზეთსა და საქართველოს. დასავლეთ საქართველოს რეგიონები მცირე ეკონომიკური აქტივობით გამოირჩევიან, და ტრანზიტის გახსნა მათ მისცემდა განვითარების სტიმულს.
საბჭოთა პერიოდში ტრანზიტს მნიშვნელოვანი როლი ჰქონდა როგორც აღმოსავლეთ აფხაზეთის, ისე დასავლეთ საქართველოს რეგიონების განვითარებაში. ახლა კი ჩვენ ვხედავთ მოსახლეობის გადინებას, რადგან სტიმული აღარ არსებობს. გრძელვადიან პერსპექტივაში საკითხი აუცილებლად შეეხება დიდ რეგიონულ და საერთაშორისო მოთამაშეებს.
საჭირო გახდება მათი ინტერესების შეთანხმება. თუ რომელიმე მხარის ინტერესები დაზარალდება, გაჩნდება რევანშის სურვილი და სიტუაციის დესტაბილიზაციის მცდელობა. ეს ხშირად ხდება მსოფლიო ისტორიაში. ამიტომ, თუ მოხერხდება ინტერესების შეთანხმება და კომუნიკაციური ქსელის ნორმალიზება, ეს ყველასთვის სასარგებლო იქნება — როგორც არსებული მარშრუტების შენარჩუნების, ისე ჩვენი ტერიტორიის გავლით ახალი გზის მოწყობის თვალსაზრისით.
სისტემა იმუშავებს როგორც ურთიერთდაკავშირებული მექანიზმი. გახსოვს, ჩვენ ჯერ კიდევ 2021 წლის ნოემბერში გამოვაქვეყნეთ დოკუმენტი, რომელიც მომზადებული იყო ექსპერტულ პლატფორმაზე და რომელშიც საუბარი იყო ყველა ტრანსკავკასიური მაგისტრალის განბლოკვის აუცილებლობაზე. გუშინ ეს დოკუმენტი თავიდან წავიკითხე და ვფიქრობ, რომ მისი აქტუალობა მხოლოდ იზრდება.
ინალ ხაშიგი: აქ უნდა გავითვალისწინოთ არა მხოლოდ სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობები. მოსკოვსა და ბაქოს შორის კრიზისი სულ უფრო ღრმავდება. მისი ლოკალიზება და დაძაბულობის შემსუბუქება აშკარად ვერ მოხერხდა. ამჟამად ორ ქვეყნის შორის დაძაბულობა იზრდება. რამდენად შეიძლება ეს კრიზისი გრძელვადიანი გახდეს და შესაძლებელია თუ არა, რომ სხვა განზომილებაში გადავიდეს?
ასტამურ ტანია. ახლა ჩვენ, პირველ რიგში, ვხედავთ კონფლიქტის ემოციურ მხარეს. აღმოსავლეთში ფორმას ზოგჯერ არანაკლები მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე არსს. ბაქოსა და მოსკოვის ურთიერთობებში რიგი მოვლენები მოხდა. მაგრამ, თუნდაც ეს მოვლენები არ მომხდარიყო და ყველაფერი გარეგნულად მშვიდად გამოიყურებოდეს, თავად კომუნიკაციური კონფიგურაციის შეცვლის ფაქტი არ შეუწყობდა ხელს მოსკოვსა და ბაქოს შორის გრძელვადიანი და მდგრადი ურთიერთობების ჩამოყალიბებას. ეს უნდა გვესმოდეს.
დარწმუნებული ვარ, რომ შესაძლებელია დიპლომატიური გზებით კონფლიქტის ემოციური კომპონენტის მოხსნა. ასეთი შესაძლებლობა არსებობს. მაგრამ თუ საკითხის სტრატეგიულ მხარეზე ვისაუბრებთ, ის მხოლოდ კომპენსაციის გზით წყდება — ახალი სატრანზიტო მარშრუტის გაჩენით. გრძელვადიან პერსპექტივაში კი, რამდენადაც არ უნდა იღიმოდნენ და არ უნდა ართმევდნენ ერთმანეთს ხელს მხარეები, ყველაფერი მაინც რუსეთის საწინააღმდეგოდ განვითარდება ამ რეგიონში.
ინალ ხაშიგი. გეოპოლიტიკაზე შემდეგ გადაცემებში ვისაუბრებთ. მით უმეტეს ახლა ზანგეზურის თემა დინამიურად ვითარდება. ასევე სიტუაცია უკეთესია მოსკოვსა და ბაქოს ურთიერთობებში, აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის. აშშ მცდელობები პროცესებზე კონტროლი გადაიბაროს. ამ თემას აუცილებლად დავუბრუნდებით. ახლა კი მსურს, შიდა ვითარებაზე გადავიდე. გასულ კვირას „სახალხო ერთიანობის ფორუმმა“ პარლამენტს მიმართა წინადადებით, ჩატარდეს საპარლამენტო გამოძიება. საბაბი გახდა თემა, რომელიც ბოლო ერთი-ორი წლის განმავლობაში აქტიურად განიხილება: თითქოს აფხაზეთში არსებობს ანტირუსული ძალები და განწყობები.
ამ მოსაზრებას აქტიურად ავრცელებდნენ ასლან ბჟანია და მისი გარემოცვა. საბოლოო ჯამში, ეს გარკვეულწილად აისახა აფხაზეთის პოლიტიკურ სისტემაზე: რთული არჩევნები, სანქციები და სხვა მსგავს მოვლენები. თუმცა ბჟანიას მიერ წარმოჩენილი სურათი – თითქოს მრავალი ანტირუსული ძალა არსებობდეს, უცხო ქვეყნების სპეცსამსახურების მხარდაჭერით – მნიშვნელოვნად განსხვავდება რეალობისგან. თუ ვითარება მართლაც ასეთი იყო, ვნახავდით სისხლის სამართლის საქმეებსა და გამოძიებებს. მაგრამ პროპაგანდისტული განცხადებების გარდა, არაფერი მოჰყოლია. მიუხედავად ამისა, გარკვეული ნალექი საზოგადოებაში მაინც დარჩა. სწორედ ამიტომაც მიმაჩნია სწორად, რომ ერთ-ერთი უმსხვილესი ოპოზიციური ორგანიზაცია ასეთ ინიციატივით გამოვიდა. როგორ შეაფასებ ამ ინიციატივას?
ასტამურ ტანია: არამხოლოდ ფორუმი, არამედ სხვა ორგანიზაციებიც აკეთებდნენ მსგავს განცხადებებს. გულწრფელად რომ ვთქვა, თვითონკატეგორია – “ანტირუსული განწყობები” – უცნაურად გამოიყურება. სამწუხაროა, რომ ჩვენ დღეს არ გვყავს ისეთი ძლიერი მწერლები, როგორიც ორუელი იყო: თავის დროზე ის “აზრთან დაკავშირებულ დანაშაულებზე” წერდა. ჩვენ კიდევ უფრო შორს წავედით. ჩვენს რეალობაში გაჩნდა “განწყობის დანაშაული”. როგორც ჩანს, ვისაც რა აქვს, იმით სჩადის “დანაშაულს”.
ჩვენს საზოგადოებაში უფრო ადვილია ვინმე “განწყობაში” დაადანაშაულო, ვიდრე აზრებში. თავად ეს ფორმულირება მეტყველებს იმაზე, რომ საქმე გვაქვს პროპაგანდისტულ დისკურსთან. მან მართლაც შექმნა სერიოზული პრობლემები და დათესა უნდობლობა საზოგადოებაში. ამ პრობლემასთან გასამკლავებლად აუცილებელია დისკურსის შეცვლა, რაც პირველ რიგში ხელისუფლების ამოცანაა. გადადგმული იქნა გარკვეული ნაბიჯები მდგომარეობის სტაბილიზაციისთვის. პირველ რიგში, შემცირდა ტოქსიკური ფიგურების რაოდენობა, რომლებიც უშუალოდ გავლენას ახდენდნენ აფხაზეთში მიმდინარე პროცესებზე. მეორეც, შეიცვალა ოფიციალური პროპაგანდა: ხელისუფლებამ შეწყვიტა მსგავსი დისკურსის მხარდაჭერა, რადგან გააცნობიერა, რომ ის ქმნის გრძელვადიან პრობლემებს.
ინალ ხაშიგი: აქტიური ანონიმური „ნაგავსაყრელები“, რომლებიც, სხვათა შორის, ხელისუფლებას მხარს უჭერენ და საკუთარ რიტორიკაში კვლავ იმავე ხაზს მისდევენ.
ასტამურ ტანია. დარწმუნებული არ ვარ, რამდენად უჭერენ ისინი მხარს ხელისუფლებას. სინამდვილეში მათ სხვა ინტერესები აქვთ. გულწრფელად რომ გითხრა, ვფიქრობ, მოქმედ ხელისუფლებასთან პირდაპირი კავშირი არ არსებობს. უფრო მეტიც, ხელისუფლებისთვის ეს არაგონივრული იქნებოდა. ეს არანაირ დივიდენდს არ მოუტანდა. მიუხედავად ამისა, მიმაჩნია, რომ უნდა წავიდეთ წინ. ობიექტურად, როგორც ოპოზიციურ, ისე ხელისუფლებრივ ძალებს უნდა ჰქონდეთ ინტერესი აფხაზეთში სიტუაციის სტაბილიზაციაში. ირგვლივ სერიოზული მოვლენები ვითარდება და ჩვენ გვჭირდება კონსოლიდირებული საზოგადოება, რომელსაც შეუძლია ამ ვითარების მართვა, ჩვენი ინტერესებისა და უსაფრთხოების ბალანსის შენარჩუნებით. აუცილებელია პოზიტიური დღის წესრიგის შემუშავება და “წითელი ხაზების” განსაზღვრა.
ინალ ხაშიგი: წითელი ხაზები ვისთვის?
ასტამურ ტანია: ყველასთვის. არ ვფიქრობ, რომ ვინმე ხელისუფლებაში, ან ოპოზიციაში ნაკლებად იყოს დაინტერესებული აფხაზური სახელმწიფოს შენარჩუნებით. საზოგადოების მთავარი პრიორიტეტი უნდა იყოს აფხაზეთის სუვერენიტეტი, რუსეთთან ჰარმონიული მოკავშირეობრივი ურთიერთობები და ძირითადი საკითხების გადაწყვეტა: ეკონომიკა, დემოგრაფია, ენა. თუნდაც წარმოვიდგინოთ, რომ ჩვენს ირგვლივ არ იქნება გეოპოლიტიკური რყევები და სამხედრო მოვლენები, და ყველაფერი მშვიდად განვითარდება, ეს მაინც არ ხსნის ჩვენი ხალხის გადაშენების პრობლემას. ჩვენ უკვე გამოვიარეთ სერიოზული ცვლილებები, მაგრამ, სამწუხაროდ, მათ გადაჭრაში მეცნიერების შესაძლებლობები თითქმის არ გამოგვიყენებია. მაგალითად, ომით გამოწვეული სწრაფი ურბანიზაცია ეკონომიკური განვითარების გარეშე დარჩა, რის შედეგადაც აფხაზეთში შობადობა შემცირდა. იგივე ხდება აფხაზურ ენასთან. პრობლემები აშკარაა უკვე სოფლებშიც კი.
პოლიტიკურ ლიდერებს შორის, როგორც ხელისუფლებაში, ისე ოპოზიციაში, სულ უფრო იშვიათია ადამიანები, რომლებიც საჯაროდ აფხაზურად გამოდიან. დიახ, გვაქვს აფხაზური ენის შესახებ კანონი, მაგრამ ის უფრო რიტუალურ ხასიათს ატარებს. გასაგებია, რომ ერთ დღეში შეუძლებელი იქნება ყველას ამ ენაზე ლაპარაკის ვალდებულება, მაგრამ ეს ხომ გიგანტური პრობლემაა. რისთვის გვჭირდება სახელმწიფო, სადაც აფხაზური ენა ქრება? რა ფუნქცია ექნება მას, თუ არა ხალხის შენარჩუნება? ჩემი მიზანი არ არის საუბრის გადატანა გვერდზე. უბრალოდ მიმაჩნია, რომ ცალკეული კონფრონტაციული ფაქტორების გამოკვეთა უაზროა.
საჭიროა ახალი თვითშეგნების ფორმირება, იმის გაცნობიერება, რა მდგომარეობაში ვართ და ამ საფუძველზე ერთობლივი მუშაობის დაწყება. ამას თან უნდა ახლდეს შესაბამისი საინფორმაციო საქმიანობა: განცხადებები, დისკუსია, პოლემიკა – მაგრამ მთავარი ამოცანის, ჩვენი გადარჩენის ირგვლივ. ვფიქრობ, შეცდომა იქნებოდა, თუ ამჟამინდელი ხელისუფლება პრო-სახელმწიფოებრივ და ოპოზიციურ ძალებს შორის დაპირისპირებას წაახალისებდა, მით უმეტეს სხვადასხვა დაჯგუფებებს შორის, რომლებიც ამ მხარდაჭერას აცხადებენ.
აუცილებელია მთელ საზოგადოებაზე დაყრდნობა. ჩვენი მმართველობის ყველაზე წარმატებული პერიოდები მაშინ გვქონდა, როდესაც ლიდერები ითვალისწინებდნენ მთელი ხალხის მისწრაფებებს. ზოგჯერ საზოგადოებას საკუთარი პრობლემების მკაფიო ფორმულირება არ შეუძლია, თუმცა ინტუიციურად გრძნობს მათ. სწორედ აქ არის საჭირო პოლიტიკური ელიტის როლი, რომელიც განსაზღვრავს პრობლემათა ნუსხას და შესთავაზებს გადაჭრის გზებს – როგორც მოკლევადიან, ასევე გრძელვადიან, ეკონომიკურ და პოლიტიკურს.
ამის ირგვლივ შეიძლება აფხაზეთისთვის პოზიტიური დღის წესრიგის ჩამოყალიბება. ახლა, ისევ შემიყვანეს საკონსტიტუციო კომისიაში. გულწრფელად რომ გითხრა, იქ არ დავდივარ, პირველ რიგში იმიტომ, რომ მიმაჩნია: ეს საკითხი დღეს მწვავე აქტუალობას არ ატარებს. ჩვენ გამოვტოვეთ შედარებითი სტაბილურობის პერიოდი, როდესაც ამ მიმართულებით მუშაობა შესაძლებელი იყო. ახლა კი ხელისუფლების ან პოლიტიკური სისტემის ძირეული შეცვლა ავტომატურად საზოგადოებას ვერ შეცვლის. დღეს საჭიროა სწრაფი გადაწყვეტილებების მიღება, გადადების ნაცვლად. სწორედ ამით უნდა იყვნენ დაკავებული ყველა პოლიტიკური მოთამაშე.
ინალ ხაშიგი: ანუ, ის მიმართვა პარლამენტში, რაზეც ვსაუბრობდით, საერთოდ მიზანშეწონილია?
ასტამურ ტანია: დიახ, ვფიქრობ, ეს აუცილებელია, თუნდაც მხოლოდ იმისთვის, რომ არსებობდეს პასუხისმგებლობა საკუთარ ქმედებებზე. მაგრამ მხოლოდ ამით შემოფარგვლა საკმარისი არ არის. ჩვენთან ხშირად ასე ხდება: გაკეთდა განცხადება, ველით რეაქციას. როგორც წესი, რეაქცია ნეგატიურია და ამით ყველაფერი მთავრდება. საჭიროა ფართო ფრონტით მოქმედება. ვიღაცამ, იქნება ეს ხელისუფლება თუ ოპოზიცია, ეს საქმე თავის თავზე უნდა აიღოს. ეს მნიშვნელოვანია, თუმცა კერძო პრობლემაა. და მასზე ერთობლივი მუშაობაა საჭირო.
ინალ ხაშიგი: რა თქმა უნდა, ჩვენ უამრავი პრობლემა გვაქვს: ეკონომიკა, ენერგეტიკა, სოციალური სფერო და ასე შემდეგ. მაგრამ ეს საკითხიც მნიშვნელოვანია.
ასტამურ ტანია: რასაკვირველია, არ ვამბობ, რომ ენერგეტიკა ან სხვა საკითხები არ არის მნიშვნელოვანი. მაგრამ დღის წესრიგი უნდა იყოს უფრო ფართო. აი, ზაფხული სრულდება. ვხედავთ, რომ საკურორტო სეზონი დიდად წარმატებული არ არის. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ადამიანებმა ნაკლები შემოსავალი მიიღეს, რაც სოციალურ უკმაყოფილებას გამოიწვევს. საჭიროა წინასწარ პროგნოზირება, საით იქნება მიმართული ეს უკმაყოფილება.
საჭიროა წინასწარ გაგება, რა ენერგეტიკული პრობლემები გველის წლის განმავლობაში, რა შეთანხმებები იქნება მიღწეული რუსეთთან. ხელისუფლებამ გულწრფელად უნდა განუმარტოს საზოგადოებას: გველის ასეთი პრობლემები ზამთარში, ვაპირებთ ასეთ ნაბიჯებს, გთხოვთ თქვენ ამას. აუცილებელია შეხვედრები ოპოზიციასთან — ბოლოს და ბოლოს, ხომ არავინ არის საკუთარი თავის მტერი. როგორც წინა მმართველობის დროს, ასევე ახლაც, ჩვენ ეს არაერთხელ განგვიხილავს. მაგრამ მდგომარეობა არ უმჯობესდება — არც აფხაზური ხალხისთვის, არც ჩვენს ირგვლივ. ის სულ უფრო რთული ხდება.
ინალ ხაშიგი: შენ უფრო სასოწარკვეთაში ჩაგვაგდე.
ასტამურ ტანია: საჭიროა უბრალოდ რეალურად შევაფასოთ ჩვენი მდგომარეობა და გავიგოთ, რა შანსები გვაქვს გადარჩენისათვის არცთუ კეთილგანწყობილ გარემოცვაში.
ინალ ხაშიგი: ანუ შენ უფრო აქტიურ ქმედებებს სთავაზობ სხვადასხვა სფეროში?
ასტამურ ტანია: დიახ. ვფიქრობ, დროა დავამთავროთ დისკურსი, რომელშიც ყველგან “ხალხის მტრებს” და “ბნელ ძალებს” ხედავენ. ეს ხელს უშლის შემოქმედებით მუშაობას. იარლიყების მიწებება ანგრევს ნორმალურ დისკუსიას. საჭიროა ძალისხმევის მიმართვა კონსტრუქციულ კალაპოტში და ადამიანებისთვის ქვეყნის განვითარების საქმეში მონაწილეობის შესაძლებლობის მიცემა. ეს არის ხელისუფლების მთავარი პასუხისმგებლობა. რაც გაკეთდა – კარგია, მაგრამ ეს საკმარისი არ არის. პრობლემების მიჩქმალვა დაუშვებელია.
ინალ ხაშიგი: კარგი, ამით დავასრულებთ ჩვენს გადაცემას. ბოდიშს ვიხდი, რომ ეთერის დროს ზოგჯერ ვჩერდებოდი, ზაფხულობით ხოლმე ხშირად მაწუხებს გაციება. კიდევ ერთხელ ბოდიშს გიხდით. შენ კი გმადლობ. მომავალ შეხვედრამდე, უყურეთ ჩვენს გადაცემებს. ნახვამდის.
