სოხუმში სამხატვრო გალერეა დაიწვა

სოხუმში “აფხაზეთის ეროვნული სამხატვრო გალერეა” მთლიანად დაიწვა, ხანძარმა კი მთელი ფონდი გაანადგურა. გალერეაში ინახებოდა 4000-მდე ნამუშევარი, რომელთაგან 300 ეკუთვნოდა ალექსანდრე შერვაშიძე-ჩაჩბას.

შესაძლებელი იყო თუ არა ამ ტრაგედიის თავიდან აცილება? ვინ არის დამნაშავე? რამდენად ადეკვატური რეაქცია ჰქონდა ხელისუფლებას მომხდართან დაკავშირებით? რა უნდა გაკეთდეს მომავალში, რომ მსგავსი შემთხვევები არ განმეორდეს?

ამ კითხვებზე სასაუბროდ აფხაზმა ჟურნალისტმა ინალ ხაშიგმა თავის გადაცემაში “საუბარი” აფხაზი მხატვარი ადგურ ძიძარია მოიწვია. “ჩვენ იმათ შორის ვართ, ვინც არ უფრთხილდება, და შემდეგ ტირის” – ამბობს ხელოვანი აფხაზ ერზე.

დისკუსიის წერილობითი ვერსია:

ინალ ხაშიგი: გამარჯობა.  ეთერშია „ჩეგემსკაია პრავდა“.  ჩვენ არ ვუფრთხილდებით  იმას, რაც გვაქვს, მივტირით, როცა მას ვკარგავთ. ჩვენ ეროვნული გალერეის გარეშე დავრჩით და ეს, რა თქმა უნდა, უდიდესი ტრაგედიაა. იმ დანაკარგებთან ერთად, რაც გვქონდა  ომის დროს, როდესაც ერთ დღეს დაიწვა ჩვენი სახელმწიფო არქივი და აფხაზეთის ჰუმანიტარული კვლევის ინსტიტუტი. ახლა კი ეს. სამეული. დანაკარგს მართლაც ვტირით. 

როცა გვაქვს, რატომღაც ვერ ვაცნობიერებთ იმას, რაც გვაქვს და როცა ვკარგავთ, ალბათ უკვე გვესმის, რა დავკარგეთ. დღეს ვისაუბრებთ იმაზე, რაც დავკარგეთ და როგორ გამოვიდეთ ამ სიტუაციიდან. ზოგადად, შესაძლებელია თუ არა ამ მდგომარეობიდან გამოსვლა უახლოეს რამდენიმე წელიწადში? ვსაუბრობთ ჩვენს ცნობილ აფხაზ მხატვარ ადგურ ძიძარიასთან.

ადგურ, მეჩვენება, რომ ალბათ, 21 იანვარს რომ არ დამწვარიყო, გამომდინარე იქიდან, რომ 21 იანვრის შემდეგ  გვესმის, ვხედავთ და ვგრძნობთ, თუ როგორ იყო ეს ყველაფერი, ადრე თუ გვიან, ალბათ ეს მოხდებოდა. რა არის მთავარი პრობლემა ჩვენთან, როგორ ხედავთ?

ადგურ ძიძარია: მოგესალმებით. თქვენ  ახსენეთ ფრაზა „რაც გვაქვს, არ ვინახავთ“. მე უბრალოდ ვფიქრობდი, რა თქმა უნდა, რომ ეს გამონათქვამი ბევრად უფრო ძველია, ვიდრე ჩვენი მოვლენა. ეს აჩვენებს, რომ ეს ზოგადად ასეა, არ ვიცი ასეა თუ არა ყველგან,  მაგრამ ჩვენ ნამდვილად ვართ მათ შორის, ვინც არ უფრთხილდება, და შემდეგ ტირის.

თუმცა, არიან ერები, რომლებიც უფრო სიფრთხილით ეპყრობიან საკუთარ  წარსულს და ღირებულებებს. ეს სხვა ამბავია. იარაღი, რომელიც  კედელზე კიდია, ადრე თუ გვიან გაისროდა.  ორი გამაფრთხილებელი ნიშანი ჰაერში უკვე იყო. ერთხელ იყო ხანძარი, მეორე იყო უკვე ჩემს დროს, როცა მე ვიყავი იქ თავმჯდომარე და მაშინ მოვახერხეთ ლოკალიზება, თუმცა ხანძრის მიზეზი იქვე იყო,  ეს იყო  იქვე მდებარე საეჭვოდ პრივატიზებული ბინა.

მე მაშინ დავაყენე საკითხი.  ახლა უკვე  შეიძლება ითქვას, რომ იქ იყო თხელი „ფანერა“, რაც ყოფდა საცავს. ნებისმიერს შეეძლო შესვლა. გვერდით მდებარე ბინებიც ნახევრად ცარიელია. ფეხის ერთი დარტყმით შეეძლო გალერეაში მოხვედრა. მაშინ ამის შესახებ ვინც საჭირო იყო გავაფრთხილე. ხმამაღლა არ მითქვამს, რა თქმა უნდა, ვინმესთვის მინიშნება რომ არ ყოფილიყო.  

ასეთი პირობებია. ამას არ ჰქვია საცავი. მახსენდება გოგოლის პლუშკინი, როგორც აღწერენ მის სარდაფს, სადაც ფქვილი ქვად ქცეულა, ქსოვილი, რომელსაც შეეხები  მტვრად იქცევა და ა.შ. ამ მდგომარეობაშია. ეს არ არის საცავი. დარწმუნებული ვარ, ეს საკითხი  შეიძლებოდა როგორმე მოგვარებულიყო. ამაზეც უკვე ბევრი ითქვა. ახლა ძნელია იმის თქმა, რაც არ თქმულა.

ინალ ხაშიგი: თუ ვიმსჯელებთ იმ საინფორმაციო ნაკადით, რომელიც ახლა  გვაქვს, ცხადია, რომ ისინი რეგულარულად მიმართავდნენ მთავრობას, ხელისუფლებას, პრეზიდენტს და ა.შ.,  რომ საჭიროა ამ შენობის გარემონტება მუზეუმებისთვის არსებული სტანდარტის მიხედვით. მაგრამ, მე რას მივაქციე ყურადღება, გასაგებია, რომ ჩვენ ეს არ გვაქვს, ძნელია ჩვენი ხელისუფლებისგან ელოდო რაიმე პოზიტიურ ცვლილებებს კულტურის მიმართულებით. 

ფეიერვერკი, რაიმე  კონცერტის გამართვა, კი ბატონო, მაგრამ გარკვეული შრომატევადი, გრძელვადიანი მუშაობა ხელოვნების განვითარებისთვის, არქიტექტურული ძეგლების, კულტურული  ძეგლების, ისტორიული ძეგლების შესანარჩუნებლად, ამ მხრივ, რა თქმა უნდა, უკიდურესად სავალალო მდგომარეობა გვაქვს. ვართ  ნარჩენების პრინციპზე, ბიუჯეტიდან ხდება დაფინანსება. თუმცა, ხომ არიან ადამიანები, რომლებიც ამაში არიან ჩართულნი. ახლაღა დავათვალიერე ჩვენი 4000 ნამუშევარი, რაღაც ნამცეცები დარჩა. მეორე მხრივ, მერე  აღმოჩნდა, რომ იქ რაღაც გავაციფრულეთ და თითქოს იმედი მაინც იყო, რომ თითებით ახსნა არ მოგვიწევდა, რა დავკარგეთ. მერე აღმოჩნდა, რომ ესეც იქ იყო.

არანაირი ინსტრუქცია, რაიმე სახის პროტოკოლი სამუზეუმო საქმიანობისთვის, ეს ყველაფერი  უნდა ყოფილიყო გაწერილი.  მაგრამ თავადაც არ უნდა დავუშვათ შეცდომა, თავადაც უნდა ხელი გავანძრიოთ. მეც მაქვს ათასი პრეტენზია ამ ხელისუფლებასთან, მაგრამ როგორც ამბობენ, ღმერთის იმედი გქონდეს, მაგრამ  შენც ხელი გაანძრიე. დავინახე, როგორი ორგანიზებული იყო ხანძრის დროს.

იქ  იყო ჩვეულებრივი ხალხი ქუჩიდან, ჩინოვნიკებს ვერ ნახავდით. ხელისუფლებამ იმ დღეს ვერ გაიაზრა. სახელმწიფოს მდგომარეობის გაგება შესაძლებელი იყო ამ დღეს, 21 იანვარს დილით, როდესაც ხალხმა გაიღვიძა და გაიგო, რომ ასეთი ტრაგედია მოხდა და ხელისუფლების ქმედება: კულტურის მინისტრის განცხადება, რომ მათ არავინ დაკავშირებია, თუ  ეს შენობა  ავარიული იყო.

შემდეგ პრეზიდენტი მოვიდა, ჩუმად გაჩერდა და წავიდა. შემდეგ სოციალურ ქსელებში, ტელეგრამ-არხებში ჩნდება, რომ იმ დღეს კორპორატიული ღონისძიება იყო რიწის ტბაზე. არ ვიცი იყო თუ არა, მაგრამ თუ იყო, ეს აბსოლუტური გაუგებრობაა იმ სიტუაციისა, რომელშიც ჩვენ ვართ. 

ადგურ ძიძარია:  იმის დაჯერება,  რომ პრეზიდენტი კორპორატიულ საღამოზე წავიდოდა, ესეც უკვე რაღაცის მანიშნებელია. ამიტომ არ არის პრინციპულად მნიშვნელოვანი, იყო თუ არა კორპორატიული საღამო. 

ინალ ხაშიგი: მე არ შემინიშნავს რამე მოძრაობა არც კვირას, აქ ХараХПицунда-ს სხვა ახალგაზრდები რაღაცის გადარჩენას ცდილობენ, გამოჰქონდათ, მაგრამ გასაგებია, რომ მათ არ შეეძლოთ იქვე ორგანიზება, რომ მაგალითად, ბიჭებო, აქ დაალაგეთ, იქ ვინმე აღრიცხვას აწარმოებს  და ა.შ. არანაირი აღრიცხვა, არაფერი, თითქოს  მოხდა და მოხდა, ამ პრინციპის მიხედვით. რატომღაც, აბსოლუტურად არაფერი არ  არის ორგანიზებული. რუსეთის კულტურის მინისტრი დილიდან წუხდა აფხაზეთის ტრაგედიაზე, ის მიხვდა, რომ ეს ტრაგედია იყო, მაგრამ ჩვენები ვერ მიხვდნენ. ჩემთვის ეს ზოგადად რაღაც სიურეალისტური ამბავი იყო.

ადგურ ძიძარია:  რუსეთის კულტურის მინისტრი, ის სტატუსით შეესაბამება სტრატეგიულ პარტნიორს და გასაგებია, მაგრამ ვიტყვი, რომ ჩემზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა, რომელიღაც ქართველმა ბლოგერმა, რომელმაც უბრალოდ დააყენა კამერა და საუბრობდა.  ცხადი იყო, რომ შეწუხდა და თქვა, რომ განცხადებით მიმართავს ოფიციალურ პირებს თბილისში არსებული ჩაჩბას ნამუშევრების გადაცემის შესახებ. იქაც კი, ვისაც მტრად მივიჩნევთ, გამოჩნდა ხალხი, ვინც ეს იგრძნო. თქვა, რომ ეს ხალხის ტრაგედიაა. იმიტომ, რომ ვერ დატოვებ ხალხს კულტურის გარეშე, ეს შეუძლებელია.

ბოლოს და ბოლოს, ეს ეროვნული მნიშვნელობის მოვლენაა. როდესაც საჭიროა მათი შენობების დაცვა, ეს ძალები მაშინვე მოიძებნებიან, იქ არიან ფარებითა და ჩაფხუტებით. სად იყვნენ ეს  ბიჭები იმ დროს, არ მოვიდნენ და არ დაეხმარნენ. რატომ არავინ იყო იქ. წყალი ვერ გამოინახა  და ა.შ.

ინალ ხაშიგი:  ეს არის გარკვეული ადამიანების დამოკიდებულება ღირებულებებისადმი. ჩვენს ქვეყანაში ასეთი ხელისუფლება მომწიფდა. როცა რაიმე სახის აქციაა, არა მხოლოდ  ყველა ძალოვანი უწყება,  ყველა ჩინოვნიკი იკრიბება, მაგრამ მე არ მინახავს ეს ჩინოვნიკები ამ ტრაგედიის დროს. მათ საერთოდ არ შეეხოთ. ტრაგედია გვქონდა 1992 წელს, როდესაც ერთსა და იმავე დღეს დაიწვა არქივი და აფხაზეთის ჰუმანიტარული კვლევის ინსტიტუტი. ეს ქართველებმა გააკეთეს და ისტორიაშიც შევიდა. ვფიქრობ, ესეც შევა ისტორიაში, რომ ამ ხალხის მმართველობის პერიოდში დაიწვა ეროვნული არქივი.

ადგურ ძიძარია: ვფიქრობ,  რამდენიმე ნიშნით შევა, ბიჭვინთა გადასცეს, ხანძარი. რამდენიმე ნიშნით შევა ისტორიაში. 

ინალ ხაშიგი: იცი რა პრობლემაა. ფაქტია, რომ საზოგადოება რაღაცნაირად გულგრილია ამ ყველაფრის მიმართ. ოთხშაბათს იყო აქცია ალექსანდრე ჩაჩბა-შერვაშიძის ძეგლთან, მოვიდა ხალხი, ვინც მართლა შეწუხდა და ერთადერთი ჩინოვნიკი, ვინც მოვიდა, იყო პრეზიდენტის ადმინისტრაციის უფროსი. ვერც კულტურის მინისტრი ვნახეთ და ვერც სხვა თანამდებობის პირები.

ადგურ ძიძარია: რატომღაც გამოდის, რომ საზოგადოება არ არის ერთიანი. თუმცა საკმაოდ ბევრი ხალხი შეიკრიბა ბენზინის საკითხზე.

ინალ ხაშიგი: ბენზინი გასაგებია, ხალხიც მუშაობს და მწვავე საკითხია, რომელიც ასევე დიდი პრობლემაა, რამდენი ოჯახი დარჩა უმუშევარი. მაგრამ კულტურის მცოდნეებს, რომლებსაც ესმით, რომ ჩვენ პატარა ხალხი ვართ, ისტორიულად როგორც ერი, მცირე დროში განვვითარდით, ეს საბჭოთა პერიოდია, არ არსებობს ის სიღრმე, რომ XIII-XIV საუკუნის ნამუშევრები ვაჩვენოთ.

ჩვენი სახვითი ხელოვნება ალექსანდრე ჩაჩბა-შერვაშიძით დაიწყო. რაც შემოგვრჩა.   ყველაფერი  თითზე ჩამოსათვლელი გვქონდა და ასე დავკარგეთ. მე ვხედავ ადამიანებს, რომლებიც მართლა ღელავენ და ახლაც ტირიან, ძალიან ამაღელვებელი იყო მიტინგზე, როცა გამომსვლელები ტიროდნენ და საუბარი უჭირდათ. ახლა არის რუსეთის მთავრობის განზრახვა, რომ დაეხმაროს კულტურის სამინისტროს, სხვადასხვა მუზეუმებიდან რეკავენ, შესაძლოა ახლა  გამოიყოს მშენებლობისთვის თანხები.

მე უბრალოდ მეშინია, რომ ისევ რაღაც კამპანია დაიწყება, ეს საქმოსნები, რომლებმაც ამ მდგომარეობამდე მიგვიყვანეს, ისევ საკუთარ ხელში აიღებენ სადავეებს და  იმავე წრეზე წავალთ. როგორ ავარიდოთ თავი მოვლენების ასეთ განვითარებას?

ადგურ ძიძარია: ფაქტია, რომ ჩაჩბას შესახებ ბევრმა ახალგაზრდამ მხოლოდ ხანძრის შემდეგ შეიტყო და ეს მათი ბრალი არ არის. რადგან თუ იარსებებდა გალერეა, რომელშიც მუდმივად იქნებოდა გამოფენილი ნამუშევრები და სკოლიდან მოეწყობოდა ექსკურსიები, სადაც  ჩაუტარებდნენ გაკვეთილებს, მოუყვებოდნენ რას ნიშნავს და ა.შ.

როცა ეს ბავშვობიდან გესმის, მაშინ სულ სხვა დამოკიდებულება იქნებოდა. ახლა უკვე დიდი ადამიანები არიან. თუ დაფიქრდებით რამდენი წელი გავიდა გალერეის გარეშე. ოდესღაც ხომ  იყო ხოლმე გამოფენილი, გარკვეული ნაწილი მაინც. ასე რომ, ეს არის ერთ-ერთი ფაქტორი. უბრალო ხალხი, ძალიან ცოტაა, ვინც დაინტერესებულია ხელოვნებით. ჩვენთან ამის მიწოდებაც  საკმაოდ სპეციფიკურია, სადღაც არის გარკვეული დარბაზი, რომელშიც რაღაც  თავისთვის არის გამოფენილი, ან ერთი და იმავე ადამიანების გამოფენაა. ხანდახან სკოლებიდან მოჰყავთ მოსწავლეები, მაგრამ ეს დროებითი გამოფენებია. მართლაც ღირებული ექსპონატები, აი ჩაჩბა-შერვაშიძის ნამუშევრები, ავუხსნათ მისი ღირებულება.

ასევე, სხვა არაერთი საინტერესო მხატვარია. ეს ქართველი ბლოგერი რომ ვახსენე, სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი ვინ არის, მაგრამ ზოგადად, ახლახან უბრალოდ წავაწყდი ამ პუბლიკაციას. ამ ბიჭისთვის შეგვეძლო გეთქვა, არ იჩქარო, ჯერ არსად არის ადგილი იმისთვის, რისი გადმოცემაც გინდა.

დიახ, მეორეა, რომ მათ სურთ ასეთი ჟესტის გაკეთება. ისევ ვიმეორებ, რადგან ვთქვი, რომ უნდა გამოჩნდეს რამე სათავსო, რომელშიც შემდეგ შეგვიძლია ესენი დავალაგოთ და შემდეგ,  სასწაულებრივად, შეიძლება გამოჩნდეს რამდენიმე ვარიანტი, რომლის შესახებაც ჩვენ არც კი ვიცით ჯერ.

მაგრამ მთავარი ის არის, რომ ჯერ ამის დემონსტრირება მოახდინო. იმისთვის, რომ დაგიჯერონ, უნდა აჩვენო, რომ თქვენ ნამდვილად გაწუხებთ ეს, რომ ნამდვილად გსურთ ამის გაკეთება. ისევ, როცა თავმჯდომარე ვიყავი, დამხვდა სამი პროექტი ამ პუშკინის N8-თვის (გალერეის მისამართი). იყო მთავარი შენობის რესტავრაცია და უფრო მოცულობითი შენობა შენდებოდა უკანა მხარეს, სადაც სამუშაოს ყველა ნორმა დაცული უნდა ყოფილიყო, რადგან იქ არის შესაბამისი ამოცანები, მიკროკლიმატი და ა.შ. არქიტექტურაც შესაბამისი, რადგან, მაგალითად, ფანჯრები არ არის საჭირო. საჭიროა მხოლოდ კედლები ნამუშევრების დასაკიდებლად.

ეს იყო, მოგეხსენებათ, იმ პერიოდში, როდესაც დაფინანსება მოულოდნელად შეწყდა და ყველაფერი ჩაიშალა. შემდეგ მოხდა გადატრიალება და მთელი ეს ჯაჭვი. საუბარია ყველა ამ პოლიტიკური გათვლების სარგებლიანობაზე. ეს ყოველთვის ყველაფერზე ცუდად მოქმედებს. აი ინდიკატორი. მე მჯერა, რომ უნდა იყიდო ცოტა, მაგრამ ხარისხიანი.

იმიტომ, რომ ბევრი რამ, რაც იქ ინახებოდა, ვფიქრობ, არ არის ღირებული,  რადგან თავის დროზე,  ვიცი როგორც ხდებოდა შესყიდვები. ახლა, რა თქმა უნდა, ჩვენ  ამ სახელებს  გარკვეული ყოყმანით ვახსენებთ.  მე მაქვს ამის თქმის  უფლება. მაქვს ამ მიმართულებით განათლება. მე მაქვს უფლება ვთქვა, რომ ბევრი რამ უბრალოდ იყო შეძენილი იქ, რადგან მყიდველიც თავად მწარმოებელი იყო, გესმით, ხომ?

ინალ ხაშიგი: ახლა თქვეს, თითქოს 200 ნახატს ვიყიდით, როგორც სასურსათო მაღაზიაში.

ადგურ ძიძარია:  კი, მთავარია ვინ შეარჩევს, ხომ ? ისევ ასე იქნება. მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ გვჭირდება უკეთესი, ცოტა, მაგრამ ხარისხიანი, მართლაც მაღალი ხარისხის ნივთები. იქ იყო იმ დროისთვის ახალგაზრდა, გარკვეულწილად მარგინალური ადამიანების ნამუშევრები. მაგრამ მათ ნამუშევრებს დღეს უკვე დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ამიტომ, მიმაჩნია, რომ უნდა იყოს ისეთი საინტერესო, რომ შესაძლებელი იყოს მათი ნებისმიერ დონეზე ჩვენება.  ჩვენ ტრაბახი გვიყვარს,  თუმცა, ჩვენ უნდა ვიამაყოთ და არა ვიტრაბახოთ,  შეგიძლია მშვიდად იამაყო, რადგან ვიღაცას მოსწონს, ვიღაც წერს ამის შესახებ და  არ ვამბობდეთ: ” შემხედეთ, რა კარგი ვარ“.  ზოგი აღფრთოვანებულია. ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენი უხარისხო პროდუქცია, როგორც, ვთქვათ, დამპალი პომიდორი ვინმეს მივასაღოთ. აი, ამით არიან დაკავებულნი, არ ცდილობენ განვითარებას, არ ცდილობენ ხარისხის ამაღლებას, ამის ნაცვლად  უხარისხო ნამუშევრების პოპულარიზაციას ცდილობენ.

ინალ ხაშიგი: რა თქმა უნდა, თქვენ იცით შიდა სამზარეულო, მაგრამ ახლა ტრაგედია მოხდა და ახლა, სასწრაფოდ თუ არც ისე სასწრაფოდ,  მაგრამ საჭიროა შევსება და ა.შ. და ბუნებრივია, ჩვენ ვართ ერთადერთი ეროვნული გალერეა, რომელიც ორიენტირებულია აფხაზი მხატვრების ნამუშევრების შეგროვებაზე. მისი მთავარი მიზანია ჩვენი ხელოვნების შეგროვება. აშკარაა, რომ მთავარი ნაწილი დაიწვა. მაგრამ ჯერ კიდევ ბევრი ნახატია, რომლებიც კერძო კოლექციებში ინახება. ვინმეს თუ აქვს გამოკვლეული სად რომელი ნახატია, აქ არის თუ კერძო კოლექციებში აფხაზეთის ფარგლებს გარეთ, არის ასეთი მექანიზმი?

ადგურ ძიძარია: მხატვრული დარგის სტრუქტურაში არ ვიცი. ვიაჩესლავ ჩირიკბა უბრალოდ ენთუზიასტი ადამიანია. ის ჩაჩბას მიმართულებით იკვლევდა.  ვინმე ალბათ ბუბნოვას მიმართულებითაა, გასაგებია, ვის შეიძლება ეძებდნენ, ვინც მართლა ღირებულია. სხვათა შორის, ესეც მაჩვენებელია. თვალი მოვკარი რაც გადარჩა. ახლა ყველაფერი გაციფრულებულია, ზოგადად ყველაფერი, ქსელების საშუალებით, ანუ მოთხოვნას აგზავნი აუქციონებზე და გიპასუხებენ. ეს არ შემისწავლია. მაგრამ არსებობს ასეთი მექანიზმები.

ინალ ხაშიგი: საიდან დაიწყებდით რეალურად? ჩვენ აღმოვჩნდებით ისეთ სიტუაციაში, როდესაც რეალურად ნულიდან ვქმნით ფონდს, აი, როგორ უნდა იყოს ორგანიზებული  სამუშაოები? ბუნებრივია, თუ გვაქვს ფინანსები და ა.შ, რომ ფონდები როგორმე შეივსოს.

ადგურ ძიძარია: ვფიქრობ, ეს რაღაც ზოგადი პროგრამის ნაწილი უნდა იყოს. ფონდის შევსება პროგრამის ნაწილია, რადგან ჩვენ უნდა შევიმუშაოთ გარკვეული სტრატეგია მთელი კულტურისთვის,  რა და როგორ  ვითარდება ჩვენს ქვეყანაში. მაგრამ ეს ასოციაციები, თავად მხატვართა კავშირი, ის პრაქტიკულად საბჭოთა მხატვართა კავშირის ასლს ჰგავს.

მივედი, გულუბრყვილოდ ვფიქრობდი, რომ რაღაცის მოდერნიზაცია შეიძლებოდა. არც მე ვარ სპეციალისტი, უბრალოდ ვცდილობდი შემექმნა ისეთი გარემო, სადაც იქნებოდა შემოქმედებითი ცხოვრება, რადგან თუ  ხელოვანებისთვის, ახალგაზრდა ხელოვანებისთვის ასეთი გარემო არ არის, იქ არაფერია გასაკეთებელი. მოვა გამოფენაზე, წავა და სხვა საქმე არ ექნება. ეს კინოჩვენებები მხატვრების შესახებ, განზრახ გავაკეთე. გააკეთეთ კიდევ სხვა რამე. არანაირი უკუკავშირი არ შემხვედრია.

იქ, პირიქით, ყოველთვის ვგრძნობდი რაღაც საბოტაჟს, ამ უხალისობას, ყველაფერს, რასაც ვთავაზობდი, რატომღაც ძალიან მტრულად იყო აღქმული. იქ კიდევ შიდა შუღლია, ზოგი ბოიკოტს აცხადებს, ზოგი საბოტაჟს. მე უკვე გადავიფიქრებდი ამ საკითხებს, ჩვენ არ გვაქვს ასეთი მხატვართა კავშირი, მაგრამ თუ არის, როგორმე უნდა განვავითაროთ ჩვენს სასიკეთოდ.

მაგალითად, შემთხვევითი არ იყო, რომ ჩემს დროს ბანკის შემოსვლა არ მინდოდა, რადგან ეს რაღაცნაირად მოდუნების საშუალებას გაძლევს, ფული ხელფასებზე მიდის. კულტურის სამინისტროდან ფინანსდება, ხელფასები არის. როგორ არ უნდა იცოდე მარტივი დეტალები,  როგორიცაა ციფრული მასალების შენახვა, ეს ყველაფერი ელექტრონული ფორმითაა, მაგრამ არა ბეჭდური სახით. 

აუცილებელი იყო ამ ყველაფრის გაკეთება, ისეთი ხარისხით, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო  მუდმივად შეგვენახა.ფულია საჭირო ყველაფრისთვის, მაგრამ ფული უნდა მოითხოვო. ვერავინ შეძლო  ეჩვენებინა,  რომ ეს მნიშვნელოვანი იყო. კი, ასეთი ბიუროკრატია გვაქვს, ეს არის კულტურის დონე. ჩინოვნიკებიდან ჩვენს გამოფენებზე არავინ მოდის ცუგბას გარდა, ყველა გამოფენაზე მოდის ეს ადამიანი, რომელსაც უბრალოდ  უყვარს ჩვენი მხატვრები. ჩემი აზრით, ზედმეტადაც.

ინალ ხაშიგი: გულიას მუზეუმი ავარიულ მდგომარეობაშია. გულიას ოჯახმა, დიმიტრი გულიას, ჩვენი ფაქტობრივად ფუძემდებლის ოჯახმა, ითხოვა, რომ ის თანხები, რომლებიც 150 წლის იუბილეს აღნიშვნისთვის არის გამოყოფილი, რომელიც თებერვალში უწევს, გამოყოს თუნდაც მხოლოდ ელექტროგაყვანილობის გასაკეთებლად. არა მხოლოდ ელექტროგაყვანილობა, ამ მუზეუმს კაპიტალური რემონტი სჭირდება. მაგრამ იქაც კი, სადაც რემონტი გაკეთდა… იცით, მაქვს განცდა, რომ ვთქვათ, გვაქვს სახელმწიფო არქივი, ჩავრთეთ კიდეც საინვესტიციო პროგრამაში, ავაშენეთ, შევაკეთეთ და დავივიწყეთ.

დაფინანსება არ არის. ანუ სახელმწიფო არქივის დირექტორმა უნდა მოაგროვოს ყოველი გროში, რომ თუნდაც ხანძარსაწინააღმდეგო სისტემა მოემსახუროს. ამ ფინანსების მოპოვებას ახლაც ცდილობს. ცდილობს შეთანხმებების გაფორმებას. მე მეტ-ნაკლებად ვიცნობ ამ საარქივო საკითხებს, რადგან ხანდახან მივდივარ ამ არქივში და ვესაუბრები იქ მომუშავე ადამიანებს.

როგორც ვხედავ, სხვა კულტურულ ადგილებსაც იგივე პრობლემები აქვთ. ჩვენ ყველაფერი საინვესტიციო პროგრამაზე გვაქვს მორგებული. ყველაფერი ვცადეთ ამ საინვესტიციო პროგრამის ფარგლებში. გარემონტდა კულტურული ცენტრები, სადაც ხალხი ძირითადად   არჩევნების დროს იკრიბება. ასე თუ ისე გარემონტდა.

მაგრამ გარემონტდა და დაივიწყეს, მოვლა-პატრონობის ფული არ არის. კიდევ ერთხელ,  ვიღებთ მორჩენილ ფულს, რაღაც ნამცეცებს, არ არსებობს საერთო გაგება თუ რატომ კეთდება. აი, შენობა არის და უნდა გარემონტდეს, მაგრამ ის აქტიური კულტურული ცხოვრება რაც უნდა იყოს ამ შენობაში, რაც თუნდაც საბჭოთა პერიოდში იყო, როდესაც კულტურის სახლებში უამრავი მიმართულება იყო, ეს შინაარსი არ არის. კარკასი გააკეთეს და მორჩა.

აი, ჩავდეთ ინვესტიცია, როგორც პრეზიდენტმა დაავალა ამ ხანძრის კონტექსტში კულტურის მინისტრს, საზოგადოებას ჩააბაროს ანგარიში თუ რა გაკეთდა 30 წლის განმავლობაში კულტურის სფეროში.

რაც  გაკეთდა კულტურის  სფეროში,  იყო ის, რომ ბოლომდე დავწვით, დავწვით ერთი უზარმაზარი კომპონენტი, რომელიც ასოცირდებოდა სახვით ხელოვნებასთან, ყველაფერი დავმარხეთ. ეს ალბათ, ამ წლების განმავლობაში ჩვენი საქმიანობის ერთგვარი შედეგია.

ადგურ ძიძარია: აქვე გაუგებრობაა, როცა რამეს გჩუქნიან, იქვეა ხარჯებიც. მაგალითად, როცა გაჩუქებენ იახტას, მისი შენახვა ძვირია. ან გაფუჭდება ან გაყიდი.

ინალ ხაშიგი: მაგრამ ჩვენ ჯერ კიდევ გვაქვს ხელოვნება, კიდევ ერთხელ ხაზს ვუსვამ, რომ ჯერ კიდევ გვაქვს შემორჩენილი ასეთი სახით და როცა ვამბობ „ დაკარგულს მივტირით“, ახლა  როცა ასეთი აჟიოტაჟია, ასეთი საინფორმაციო ველი.  როგორ ფიქრობთ, ამან შეიძლება მაინც შეცვალოს რამე პოზიტიური მიმართულებით?

ადგურ ძიძარია: ვფიქრობ, ხელისუფლებას უნდა ესმოდეს, რომ ხალხს ეს ნამდვილად აინტერესებს. ხელისუფლებას დისკომფორტი არ უყვარს, ამიტომ აუცილებელია ასეთი მუდმივი შეხსენებით, დისკომფორტის შექმნით, შესაძლოა, ვინც ამას ვერ აცნობიერებდა, გააცნობიეროს 21 იანვარს მომხდარი ტრაგედია. მაგრამ ამისთვის საჭიროა საუბარი, ახსნა, რომ რაც მოხდა, საშინელებაა.

ძალიან ვწუხვარ ახალგაზრდობაზე, რადგან მომავალს ვართმევთ, როცა მიწებს გავცემთ, ვართმევთ, რადგან პანდორას ყუთი გავხსენით. მეორე მხრივ, ახლა წარსულსაც ვართმევთ. მე შევხვედრივარ  ამ  ახალგაზრდებს. ეს ის ახალგაზრდობაა, რომლის გადარჩენასაც, „დანიშნული“ ინტელიგენცია ცდილობდა დასავლეთის გრძელი ხელებისგან, რომელიც მათ კინაღამ თავში ჩაუძვრა. 

ეს ის ახალგაზრდები არიან, რომლებიც ბევრად უფრო ნათლად და სუფთად ფიქრობენ, ვიდრე ისინი, ვინც მათ „გადარჩენას“ ცდილობს. ისინი სწორად აყალიბებენ საკუთარ აზრებს. მათ აქვთ ნათელი თავები, ნათელი თვალები. მათი თვალები რომ დავინახე, ძალიან შემეცოდა, რადგან ისინი მიყურებენ, როგორც ზრდასრულს, იმედით, რადგან უფროსებმა მიატოვეს ისინი.

მათ თავად აიღეს თავის თავის თავზე ფუნქცია. ეს არის ახალგაზრდების ის ნაწილი, რომელსაც უნდა ეფერო და დააფასო. დანარჩენი ახალგაზრდებიც მათ უნდა შეუერთდნენ. ამ დროს  ჩქარობენ მათ “გადარჩენას”, თან ისეთი უცნაური გზით, როგორიცაა „დახრჩობა“. უფრო მეტიც, ისინი გვკარნახობენ, თუ როგორ უნდა „დაახრჩონ“. ისინი არ ეხმარებიან მათ, ვინც ნარკომანიისგან იღუპება, გზებზე იღუპება. მათ ეს არ აინტერესებთ. ის რომ ახალგაზრდების ნაწილი არაფრით არ არის დაკავებული, მთელი დღეები სამაგიდო თამაშებს თამაშობენ, მე ეს მაშფოთებს. მე მაღელვებს, როგორი მომავალი აქვთ მათ.

ილან ხაშიგი: მომავალში  ბევრ რამეს ვეღარ ნახავენ. ვერ ნახავენ ალექსანდრე შერვაშიძის ნამუშევრებს, ვერ ნახავენ ბუბნოვას.

ადგურ ძიძარია: ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ახალგაზრდებმა ნახონ ეს მდიდარი მემკვიდრეობა. ალექსანდრე ჩაჩბა-შერვაშიძე მუშაობდა ევროპის ბევრ დედაქალაქში. ხომ არის, რომ ესკიზები, რომლებიც იქმნება კოსტიუმებისთვის და რომლებიც თავისთავად ძალიან ღირებულია, შერვაშიძე ამას საქმისთვის აკეთებდა. ძალიან ბევრს მუშაობდა და ის ნამუშევრები რომლებიც ესკიზების მიღმაა, რომლებიც შექმნა საკუთარი თავისთვის,მთელი გულით.

ინალ ხაშიგი: ის ნამუშევრები, რომელსაც ჩაჩბა-შერვაშიძემ შექმნა, მან უანდერძა სამშობლოს და ჩვენ სამარცხვინოდ მოვექეცით.

ადგურ ძიძარია: ახლა ჩვენც უნტერ-ოფიცრის ქვრივივით, ვიცით, რომ სხვა არის დამნაშავე, მაგრამ თავს ვიდანაშაულებთ,  თუმცა რა აზრი აქვს? დასკვნები უნდა გამოვიტანოთ და გავაგრძელოთ. ეს არის დანაკარგი, დიდი დანაკლისი. ჩვენ ყველაზე ახლობელ ადამიანებს ვკარგავთ და ძალიან ვწუხვართ. ცხოვრება გრძელდება, ჩვენ ვაგრძელებთ. ვისწავლოთ სწორად ცხოვრება და გავაკეთოთ სწორი საქმეები.

ინალ ხაშიგი: გამოიტანეთ სწორი დასკვნები და შეცვალეთ ჩვენი განვითარების ტენდენცია. ამ სურვილით დავასრულებ ჩვენს საუბარს. დღეს ჩვენ ვესაუბრეთ ჩვენს აფხაზ მხატვარს ადგურ ძიძარიას. მომავალ შეხვედრამდე.