ინტერვიუ ლევან მიქაასთან

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა ეხო კავკაზას ვებგვერდზე. სტატიის ტექსტი და ტერმინოლოგია გადატანილია ცვლილებების გარეშე. ყველა უფლება ეკუთვნის ეხო კავკაზას. გამოქვეყნების თარიღი: 2024 წლის 04 ივლისი.

საქართველო არ არის მზად, აღიაროს აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი, ის განავითარებს ეკონომიკურ კავშირებს რუსეთთან, მაგრამ არ აღადგენს დიპლომატიურ ურთიერთობებს, განაცხადა აფხაზმა პოლიტიკოსმა ლევან მიქაამ Apsny Khabar-ის ჟურნალისტ ელენა ზავოდსკოიმთან ინტერვიუში

• ლევან, ჩინელი ინვესტორები ანაკლიაში პორტს თითქმის საქართველოსა და აფხაზეთის საზღვარზე აშენებენ. ცოტა ხნის წინ გაჩნდა ინფორმაცია, რომ საქართველო რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობების დასამყარებლად გარკვეულ ინიციატივებს იღებს. როგორ დაახასიათებდით ამ სიტუაციას, როგორ ხედავთ მას?

ეს ორი ურთიერთდაკავშირებული ინფორმაციაა, ასე რომ, მოდი მათ ცალკე გადავხედოთ. საქართველოსა და რუსეთს შორის დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენასთან დაკავშირებით, საქართველოდან ოფიციალური მონაცემები არ არსებობს. მხოლოდ ჭორები და საუბარია, რომ ემზადებიან. მეჩვენება, რომ განახლება უახლოეს მომავალში არ მოჰყვება, რადგან საქართველომ მიიღო კანონი „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“ და ჯერჯერობით ამ კანონის გაუქმების წინაპირობა არ გვინახავს.

ამ კანონის გაუქმება და დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენა ფაქტობრივად აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის აღიარებაა, რისთვისაც, ჩემი აზრით, საქართველო დღეს მზად არ არის. ქართული საზოგადოება ცხოვრობს მითებში, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის სურვილი და ა.შ. მათ რეალისტურად უნდა შეხედონ ამჟამინდელ გეოპოლიტიკურ მდგომარეობას, რომელიც უკვე განვითარდა სამხრეთ კავკასიაში, მაგრამ ჩვენ ამ ტენდენციებს ვერ ვხედავთ. შესაბამისად, უახლოეს მომავალში საქართველოსა და რუსეთს შორის დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენა არ არის მოსალოდნელი.

ისტორიკოსის ბლოგმა აფხაზეთის წარსულის შესახებ საზოგადოებრივი დისკუსია გამოიწვია

მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ეკონომიკური ურთიერთობები არ განვითარდება. საქართველო რუსეთისთვის სანქცირებული საქონლის კერად იქცა – სავაჭრო ბრუნვის მოცულობა ძალიან დიდია. საქართველოში ტურიზმი რუსი ტურისტების ხარჯზე ვითარდება. ასევე, IT სექტორი მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა რუსების ქვეყანაში შედინებით, შესაბამისად, ეკონომიკური ურთიერთობები ვითარდება, მაგრამ დიპლომატიური და პოლიტიკური ურთიერთობები, ვფიქრობ, უახლოეს მომავალში არ არის მოსალოდნელი.

რაც შეეხება ანაკლიაში პორტის მშენებლობას, მეჩვენება, რომ ეს სხვა პარალელურია მოვლენაა. მოგეხსენებათ, ევროპასა და ჩინეთს შორის დიდი სავაჭრო ბრუნვაა. ამ ვაჭრობის უმეტესი ნაწილი რუსეთში სარკინიგზო გზით მიედინება, მაგრამ ახლა შეიქმნა ალტერნატიული მარშრუტი ჩინეთიდან ყაზახეთში, შემდეგ კასპიის ზღვის გასწვრივ ბარჟებით ბაქოში.

იქ თურქეთის გავლით რკინიგზის რამდენიმე განშტოება განიხილება. ზანგეზურის გადასასვლელი – ეს არის ერთი ხაზი, რომელიც განიხილება და მეორე ხაზი არის ბაქოდან საქართველოს, თბილისისა და ანაკლიის პორტის მიმართულებით. იქიდან ჩინეთის საქონელი ევროპაში გემებით გაიგზავნება. ეს არის გზა, რომელიც გაივლის რუსეთის გვერდის ავლით.

ანუ, ერთის მხრივ, საქართველო ამყარებს ეკონომიკურ ურთიერთობას [რუსეთთან], მეორე მხრივ, საქართველო აშენებს სატრანსპორტო არტერიას მის ტერიტორიაზე, რუსეთის გვერდის ავლით, რაც, შესაბამისად, არახელსაყრელია რუსეთისთვის, რადგან რეგიონიდან გადის რუსეთი. აი, ეს არის გეოპოლიტიკური რეალობა.

საქართველომ თავისი ადგილი განსაზღვრა ამ გეოპოლიტიკურ სფეროში. ის რუსეთთან თანაბარ დისტანციურ ურთიერთობებს დაამყარებს – ეკონომიკურს, მაგრამ არა დიპლომატიურს. ისინი გეგმავენ სტრატეგიულ ალიანსებს ჩინეთთან და ამიტომ საქართველოს სურს ჰაბის როლი შეასრულოს არა მხოლოდ რუსეთის, არამედ მთელი სამხრეთ კავკასიისა და ჩინეთის მიმართ.

საქართველო პოლიტიკას მხოლოდ საკუთარი ინტერესებით ატარებს და არა რუსეთის. მათთვის დღეს რუსეთთან ვაჭრობა მომგებიანია, ხვალ ჩინეთთან ვაჭრობა გაიზრდება.

არ ფიქრობთ, რომ საქართველომ დაიწყო რუსეთისკენ მოქცევა და შორდება დასავლეთს – ევროპას, ამერიკას?

აქ მე ვიტყოდი: საქართველო კი არ ტოვებს, არამედ დასავლეთი ტოვებს სამხრეთ კავკასიას. სამხრეთ კავკასიაში დასავლეთის გავლენა მცირდება. და ეს აშკარა იყო ყარაბაღის ომიდან და კავკასიის ირგვლივ არსებული ზოგადი სიტუაციიდან. სხვათა შორის, ბევრი რამ არის დამოკიდებული ამერიკის შეერთებულ შტატებში ჩატარებულ არჩევნებზე. ბოლოს და ბოლოს, ტრამპი არის ამერიკის იზოლაციის პოლიტიკისა და სხვა საკითხებში ჩაურევლობის მომხრე. ანუ მას უფრო მეტად აწუხებს თავად ამერიკაში არსებულ ვითარებას.

ამიტომ, ისეთი რეგიონული ძალები, როგორიცაა ჩინეთი და რუსეთი, თურქეთი და ირანი, სადაც მათი ინტერესების ზონაა, აშშ-ს ინტერესების ზონა შემცირდება. დასავლეთი ვერც სამხედრო-სტრატეგიულ გეგმაში და ვერც სხვანაირად ვერ დაეხმარება საქართველოს დღეს და არ ჩაერევა კონფლიქტურ სიტუაციებში. კულტურულად, საქართველოს სურს საკუთარი თავის დასავლეთის ნაწილად განსაზღვრა, მაგრამ რაც შეეხება გეოსტრატეგიას, აქ ის შუამავლის როლს შეასრულებს სხვადასხვა გავლენიან ძალებს შორის, პირველ რიგში, რუსეთს, ჩინეთს, თურქეთსა და ირანს შორის.

როგორ ფიქრობთ, არ არსებობს ისეთი პერსპექტივა, რომ რაღაც ეტაპზე რუსეთმა, საქართველოსთან დიპლომატიური ურთიერთობების დასამყარებლად, გააუქმოს აფხაზეთის აღიარება, ან წაახალისოს აფხაზეთი საქართველოს ნაწილი გახდეს უფრო პერსპექტიული მიზნის – დაახლოების მიზნით?

დღეს გეოპოლიტიკური რეალობა ისეთია, რომ აფხაზეთი, როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო, როგორც სახელმწიფო, რომელმაც უკვე დაიკავა ადგილი ჩვენს რეგიონში, უკვე განხორციელებული ფაქტია. რადგან 30 წელი ასევე არის დამოუკიდებელი სახელმწიფოს არსებობის გარკვეული პერიოდი, რომელმაც უახლეს ისტორიაში ბლოკადა და მრავალი სირთულე გამოიარა. ვფიქრობ, ეს გამორიცხულია. ყველას ესმის, რომ თავისუფალ ქვეყანაში ახალი თაობა გაიზარდა. აქ ხალხი აღიზარდა დამოუკიდებლობის სულისკვეთებით. ამიტომ, ვფიქრობ, რომ პოლიტიკური თვალსაზრისით ეს შეუძლებელია.

რა საფრთხეებს და სირთულეებს ვხედავ? აფხაზეთი შემოდის ახალ სამყაროში, სადაც საერთაშორისო კაპიტალი, ოლიგარქიული კაპიტალი აფხაზეთით დაინტერესდა. და აქ ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხია რესურსების შენარჩუნება აფხაზეთის სახელმწიფოს კონტროლის ქვეშ. ამ ბოლო დროს ძალიან ვნერვიულობ, რადგან სულ მესმის, რომ მიწის ნაკვეთები აქა-იქ იყიდება და აჟიოტაჟია სამშობლოს გაყიდვის გარშემო.

ეს ძალიან მაწუხებს. თუ სანაპირო ზოლი, რომელიც, ასე ვთქვათ, ყველაზე პერსპექტიულია აფხაზეთის მომავლისთვის, გაიყო და გაიყიდა… არც კი ვიცით, ვინ დგას ამა თუ იმ კომერციული პროექტის უკან. ეს ასე იფუთება: არის ოფშორები, ოფშორების უკან არის კიდევ ოფშორები, საბოლოოდ ისე გამოდის, რომ ნამდვილ ბენეფიციარს ვერ იპოვით. სამწუხაროდ, ჩვენი ხელისუფლება ყველანაირად ავლენს და ხელს უწყობს აფხაზეთის ამგვარ გაყიდვას. სწორედ აქ არის, ვფიქრობ, ჩვენთვის ყველაზე დიდი საფრთხე, რადგან თუ ავიღებთ 10-15-20 წლის წინ, აფხაზეთის მიმართ ასეთი ინტერესი არ იყო. ინვესტორებს სურთ შეიძინონ ყველაფერი, რათა მოგვიანებით გამოიყენონ იგი საკუთარი მიზნებისთვის.

იმ ვითარებაში, რომელიც აქ ვითარდება, ანაკლიის პორტის გათვალისწინებით, საქართველოსა და ჩინეთს შორის ურთიერთობისა და რუსეთის როლის გათვალისწინებით, როგორ უნდა მოიქცეს აფხაზეთი, აფხაზეთის ხელმძღვანელობა, რა ადგილი შეიძლება დაიკავოს აფხაზეთმა?

ჩვენ უკვე ისტორიულად დავიკავეთ ეს ადგილი. ჩვენ დავიცავით სამშობლო იარაღით ხელში და ამისთვის ძალიან მძიმე ფასი გადავიხადეთ. ამ ადგილზე ხელახლა აღარ დავბრუნდებით. მეჩვენება, რომ აქ მთავარია ჩვენი მიღწევების, ჩვენი სუვერენიტეტის გაძლიერება.

თუნდაც რუსეთის მაგალითი ავიღოთ: ვლადიმირ პუტინი, როგორ იცავს თავის ეროვნულ ინტერესებს ეკონომიკურად და პოლიტიკურად, ეს არ არის მაგალითი?

მაგალითად, არსებობს მრავალი ცდუნება, რომ პასუხისმგებლობა გადაიტანოს ზოგიერთ ინვესტორზე. ახლა ჩვენთან პოპულარულია, მოდით, მოვუწოდოთ ინვესტორებს, რომ მათ დაგვიცვან და გვაჭამონ. მინდა გავაფრთხილო ყველა, რომ უფასო ყველი მხოლოდ სათაგურშია. ჩვენ არ უნდა დავთმოთ ის ფუნდამენტური რამ, როგორიცაა დამოუკიდებლობა და თავისუფლება.

ჩვენ უნდა ვეცადოთ გავაძლიეროთ სახელმწიფო, მისი სუვერენიტეტი, დემოკრატიული თავისუფლებები, სადაც არის ურთიერთგაგება ხალხსა და ხელმძღვანელობას შორის, სადაც არის საერთო მიზნები. სამწუხაროდ, ახლა ამას ვერ ვხედავ. და მე ვხედავ სრულ უთანხმოებას. კერძო საკუთრების ინტერესები ჭარბობს და ხდება სახელმწიფო ინტერესების სათავეში. ეს ყველაფერი არ შეიძლება არ გვაწუხებდეს. პირველი პრიორიტეტია ეკონომიკის, მცირე და საშუალო ბიზნესის, შიდა ინვესტიციების განვითარება. სხვა ყველაფერი კი, მგონი, უკვე უკანა პლანზეა.

როგორ ჩაეტევა აფხაზეთი ამ საგარეო პოლიტიკურ კონტურში? გასაგებია, რომ ეკონომიკა უნდა განვითარდეს, მაგრამ იმ პირობებში, იმ ჩარჩოებში, რაც დღეს ჩვენს ირგვლივ არსებობს? აფხაზეთი თავისთავად ვერ განვითარდება საგარეო პოლიტიკური სიტუაციისგან იზოლირებულად

მე პირდაპირ არ დავაკავშირებ ტრანზიტულ საკითხებსა და განვითარებას აქ. იმიტომ, რომ ჩვენს ქვეყანაში ტრანზიტი შეიძლება განვითარდეს პორტებით და ჩრდილოეთ კავკასიაში. ეს არის სატრანზიტო დერეფანი, რომელიც უძველესი დროიდან არსებობდა, მაგრამ, სამწუხაროდ, დღეს არ მუშაობს – არც გზაა, არც ინფრასტრუქტურა.

რაც შეეხება საქართველოს მიმართულებით ტრანზიტს, ეს მხოლოდ პოლიტიკური საკითხია. თუ ტრანზიტი აფხაზეთის ტერიტორიაზე გადის საქართველოს გავლით და ა.შ. ეს ფაქტიურად აფხაზეთის არაპირდაპირი აღიარებაა. საქართველო დღეს არ არის მზად აფხაზეთის აღიარებისთვის. ამიტომ ისინი შეძლებისდაგვარად შეეცდებიან დაბლოკონ ეს ტრანზიტი. ამიტომ, მეჩვენება, რომ ეს მიმართულება დღეს ამ პოლიტიკური მიზეზების გამო არ განვითარდება.

როგორ მუშაობენ ქართველები და აფხაზები ერთად? | ენგურჰესის დირექტორი ლევან მებონია

რაც შეეხება განვითარებას: დღეს გლობალიზაცია სხვა გზით მიმდინარეობს. ის მოდის ინფორმაციის, ინტერნეტის, განათლების მეშვეობით. ამ მიმართულებით ინვესტიცია და განვითარება გვჭირდება. ჩვენ უნდა განვავითაროთ IT სფერო აფხაზეთში – აქ, მეჩვენება, რომ განვითარებისთვის არანაირი ბარიერი არ არსებობს.

აქაც ორი მიმართულებაა, რაზეც ვფიქრობდი. პირველი არის საკუთარი ფესვების მიტოვება და ამ სივრცეში ინტეგრირება, ასიმილაცია. და მეორეც, საკუთარი ფესვების მიტოვების გარეშე, განვავითაროთ ეს მიმართულებები ჩვენი ტრადიციული კულტურის საფუძველზე. მე მხარს ვუჭერ მას საკუთარი კულტურის, საკუთარი მორალური ღირებულებების, საკუთარი ხედვის საფუძველზე. სხვათა შორის, ამ გზას აზიის ქვეყნებიც გაჰყვნენ – ჩინეთი, იაპონია, სამხრეთ კორეა, ისინი ვითარდებიან სწორედ საკუთარი ღირებულებების საფუძველზე. მათ მიაღწიეს წარმატებას და ჩვენ უნდა ვისარგებლოთ ამ მაგალითებით და ამ მიმართულებით ვიმოქმედოთ.