აფხაზეთის თვითიზოლაცია

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა “ეხო კავკაზას” ვებგვერდზე. სტატიის ტექსტი და ტერმინოლოგია გადმოტანილია ცვლილებების გარეშე. ყველა უფლება ეკუთვნის “ეხო კავკაზას”. გამოქვეყნების თარიღი: 2024 წლის 29 იანვარი.

ავტორი: იზიდა ჭანია

აფხაზეთის საგარეო პოლიტიკის მიმართულებამ ბოლო ორი წლის განმავლობაში გლობალური ცვლილებები განიცადა – მრავალვექტორიანი მიდგომიდან ჩვენ თვითიზოლაციაში გადავედით. ახალ პოლიტიკას ხელმძღვანელობს პრეზიდენტი ასლან ბჟანია, განმახორციელებლები კი არიან საგარეო საქმეთა სამინისტრო და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური, პარლამენტს პასიური კომპრომისების როლი ენიჭება.

მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთში უცხოელი აგენტების შესახებ კანონი ჯერ არ არის მიღებული და არც პარლამენტშია განსახილველად შესული, ეს ხელს არ უშლის ხელისუფლებას, ზეწოლა მოახდინოს სამოქალაქო საზოგადოებისა და არასახელისუფლებო მედიის წარმომადგენლებზე. ამ კანონის მიღებისთვის მზადება ყველა დონეზე მიმდინარეობს – ისინი ასუფთავებენ საინფორმაციო სივრცეს, არღვევენ მოქალაქეთა უფლებებს და იყენებენ არასანდო მონაცემებსა და ბინძურ მეთოდებს ოპონენტების “გასაშავებლად”.

დრო ცოტაა, შემსრულებლები ჩქარობენ: უახლოეს მომავალში პარლამენტს წარედგინება კანონი უცხოელი აგენტების შესახებ, რომელიც მოქალაქეების უფლებებს შეზღუდავს ლეგალურ საფუძველზე, ხოლო მათ, ვინც არ ეთანხმება პრეზიდენტის პოლიტიკას, გამოაცხადებენ „ხალხის მტრებად“. ახლა კანონში დამატებები უნდა მოხდეს ფიზიკურ პირებთან დაკავშირებით.

ამდენად, ყველა, ვინც მიიღო საერთაშორისო ორგანიზაციების დაფინანსება, დაექვემდებარება მას – იქნება ეს ტრაქტორის შეძენა, ბოსტნეულის მოყვანა, სკოლებში ფანჯრების დამონტაჟება და ტუალეტების შეკეთება თუ საავადმყოფოებში სამედიცინო აღჭურვილობა, აფხაზურ ენაზე წიგნების გამოცემა (თუნდაც აუდიო ვერსია) და სხვა.

შეგიძლიათ გააანალიზოთ იმავე კანონის დესტრუქციული ზეგავლენა დიდი ქვეყნების მაგალითზე და შეძლებთ გაიგოთ რა საფრთხეს უქმნის ის პატარა აფხაზეთს.

ფაქტია, რომ დღეს არასამთავრობო ორგანიზაციებში უფრო მეტი პატრიოტია, ვიდრე ხელისუფლებაში და დღევანდელმა ხელისუფლებამ გადაწყვიტა ამ კანონის გამოყენება სულ სხვა მიზეზით – მოქალაქეთა უფლებების შეზღუდვის, სამოქალაქო საზოგადოებისა და თავისუფლების განადგურების მიზნით. ამრიგად, უმაღლესი სახელმწიფო მიზნების საფარქვეშ უფრო მოსახერხებელია ქვეყანით საბითუმო და საცალო ვაჭრობა.

სწორედ ამიტომ, გასულ კვირას მომხდარმა ფაქტმა, ევროკავშირის წარმომადგენელ ტოივო კლაარსა და აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს შორის უხერხულობის განცდა გამოიწვია. ევროპელი დიპლომატის თქმით, ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიების ფორმატს საფრთხე ემუქრება, რადგან აფხაზური მხარე უარს ამბობს შემდეგი რაუნდის დღის წესრიგის განხილვაზე. ”ჩვენ უარი გვითხრეს აფხაზეთში მეორედ ჩასვლის ნებართვაზე,” – ამბობს ის.

კლაარი აღნიშნავს, რომ არის „ფუნდამენტური პოლიტიკური განსხვავებები“ აფხაზეთისა და ევროკავშირის პოზიციებში, მაგრამ მიუხედავად ამისა, „ჩვენ ყოველთვის ვახერხებდით საკომუნიკაციო არხების გახსნას, ჰუმანიტარულ პროექტებში ურთიერთქმედების ადგილის დატოვებას“.

ის საუბრობს იმის შესახებ, თუ რამდენად შეიცვალა აფხაზეთის საგარეო პოლიტიკა ბოლო წლებში და ყურადღებით პროგნოზირებს, რომ აფხაზეთი „როგორც ჩანს, იკეტება“. დიპლომატი დარწმუნებულია, რომ ასეთი იზოლაცია არ შეესაბამება აფხაზეთის ინტერესებს და მხოლოდ გაამწვავებს არსებულ ვითარებას.

აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ევროპელ დიპლომატს მისთვის დამახასიათებელი ისეთი ტონით (ბოლო წლებში) უპასუხა, თითქოს აფხაზეთი საერთაშორისოდ აღიარებული ბირთვული ძალაა.

აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახური აცხადებს „აფხაზეთის რესპუბლიკაში კოლექტიური დასავლეთის პოლიტიკის წარუმატებლობის“ შესახებ, ინალ არძინბას უწყება “კოლექტიურ დასავლეთსა და ევროკავშირს” ცრუ პოზიციაში ადანაშაულებს და აფხაზურ არასამთავრობო ორგანიზაციებს უცხოურ აგენტებს უწოდებს (გულისხმობს აშშ-ს). ამის შემდეგ საგარეო საქმეთა სამინისტრო ვარდება აშკარა ისტერიაში: „ბატონი კლაარი კიდევ უფრო იმედგაცრუებული იქნება უახლოეს მომავალში“ და ა.შ. რაღაც მომენტში წყვეტთ იმის გაგებას, რასაც კითხულობთ.

ცალკე თემაა აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადების ანონიმური საინფორმაციო რესურსების გავრცელების სიჩქარე. ის კიდევ ერთხელ მიუთითებს პროპაგანდის მეთოდებზე, რომლებიც აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ახალი მინისტრის, ინალ არძინბას დანიშვნის შემდეგ მიიღო. მაგრამ სანამ საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელი – რომელმაც დაიბრუნა ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეობა რუსეთიდან იძულებითი ემიგრაციის შემდეგ – მუქარისთვის ემზადება ოფიციალური კომენტარის სახით, გეტყვით, რომ აფხაზეთში ასეთი რაღაც არასდროს ყოფილა.

მეტსაც ვიტყვით: ფაქტობრივად, პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ მოახდინა ამ პროგრამის მხარდაჭერა, როდესაც 2020 წლის 4 დეკემბერს ხელი მოაწერა ბრძანებულებას „აფხაზეთის რესპუბლიკის საგარეო პოლიტიკის კონცეფციაში“ ცვლილებების შეტანის შესახებ. ინალ არძინბა, რომელსაც მაშინ ჯერ კიდევ არ ჰქონდა თანამდებობა აფხაზეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში, „საქართველოსა და აფხაზეთის რესპუბლიკას შორის მრავალდონიანი მოლაპარაკებების დამატებითი ფორმატის ჩამოყალიბებისთვის პირობების” შექმნის შესახებ საუბრობდა.

შეგახსენებთ, რომ ასლან ბჟანიამ 2021 წლის 25 მაისს ოპოზიციისა და პარლამენტის (რა თქმა უნდა, არა ახლანდელის) ზეწოლის შედეგად გააუქმა განკარგულება.

ახლა კი, იმ პრეზიდენტის ადგილზე რომ ვიყო, რომელიც იძულებული გახდა, უარი ეთქვა თავის კონცეფციაზე და სანაცვლოდ ახალი არაფერი შესთავაზა მოსახლეობას (ღმერთმა ქნას, ეს მუქარად ან პოლიტიკურ გეგმად არ აღიქვათ):

გავხსნიდი საქართველოსთან საზღვარს და ამავდროულად შევქმნიდი არახელსაყრელ რეჟიმს რუსეთ-აფხაზეთის საზღვარზე.

მე წარვადგენდი აფხაზეთის მოქალაქეების სიებს და ვურჩევდი მათ დაკავებას რუსეთ-აფხაზეთის საზღვრის გადაკვეთისას.

რუს ოლიგარქებს შევუქმნიდი პრეფერენციებს ეროვნული აფხაზური ბიზნესის საზიანოდ.

აფხაზეთის მოქალაქეებში დავაყენებდი ანტირუსული განწყობების იდეას.

მე შევზღუდავდი ახალგაზრდების მოგზაურობისა და სწავლის უფლებას აფხაზეთისა და რუსეთის ფარგლებს გარეთ.

საკუთარ წარუმატებლობას რუსეთის ხელისუფლებას დავაბრალებდი.

და ეს ყველაფერი ხელს შეუწყობდა პროგრამას „ჩართულობა აღიარების გარეშე“.

აბა, როგორ არ გავიხსენოთ პრეზიდენტ ბჟანიას წარუმატებელი განკარგულება. მე მაქვს ეჭვი, რომ პროგრამამ „ჩართულობა აღიარების გარეშე” ფიასკო განიცადა და ამ პროგრამის დირიჟორები აფხაზური არასამთავრობო ორგანიზაციები იყვნენ. ყველა წარმოდგენილი „მტკიცებულება“, სავარაუდოდ, პრეზიდენტსა და მის გუნდზე მიუთითებს.