ენერგეტიკული კრიზისი აფხაზეთში

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა “ეხო კავკაზას” ვებგვერდზე. სტატიის ტექსტი და ტერმინოლოგია გადმოტანილია ცვლილებების გარეშე. ყველა უფლება ეკუთვნის “ეხო კავკაზას.” გამოქვეყნების თარიღი: 2024 წლის 18 მარტი.

იზიდა ჭანია, „ნუჟნაია გაზეტას“ რედაქტორი.

ორშაბათს, 18 მარტს, დილა ელექტროენერგიის და წყლის შეწყვეტით დაიწყო. აჩგუარას მაღალი ძაბვის ხაზი, რომელიც ცოტა ხნის წინ გარემონტდა, მწყობრდან გამოვიდა და საცხოვრებელ კორპუსს დაეცა. სოფელ ბედიაში შაკაიას ოჯახის სახლი მთლიანად დაიწვა და ქვეყანა ელექტროენერგიის გარეშე დარჩა.

უნდა ვაღიაროთ, რომ ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როცა მეზობელი სახლების მცხოვრებლები ზარალდებიან ახლად გარემონტებული აჩგუარას ხაზით. მე უკვე სამი დამწვარი სახლი დავთვალე; არავინ საუბრობს საყოფაცხოვრებო ტექნიკაზე, რომელიც ყველა ოჯახში იწვის დენის თამაშის გამო.

მაგრამ დღევანდელი მოვლენა პირდაპირ კავშირშია იმასთან, რომ რუსეთიდან ელექტროენერგიის მიწოდების სქემა შეიცვალა და აფხაზეთი გადავიდა ენგურჰესიდან მიწოდებაზე. გასაგებია, რომ აჩგუარას ხაზზე დატვირთვა მკვეთრად გაიზარდა და ერთ საათში (8 საათზე) სადენები საცხოვრებელ კორპუსს დაეცა. ხანძარი გაჩნდა. ამ ინციდენტმა მაიძულა გამეანალიზებინა ამჟამინდელი ხელისუფლების ქმედებები, მათ შორის, დღევანდელი ხანძრის შედეგად, რათა გაირკვეს, თუ ვინ არის პასუხისმგებელი ზოგადად და კონკრეტულად ენერგოსისტემის ნგრევაზე.

მაგრამ ჯერ შეგახსენებთ, რომ აჩგუარას ხაზის მეშვეობით ელექტროენერგია მომხმარებლებს ენგურჰესიდან მიეწოდება. ამას ეყრდნობოდა ახლახან არჩეული პრეზიდენტი ასლან ბჟანია 2020 წელს, რომელმაც ნებართვა მისცა კრიპტოვალუტის მაინინგის საქმიანობის ლეგალიზაციას ელექტროენერგიის მწვავე დეფიციტის პერიოდში. ცხადია, რომ ხაზმა ვერ გაუძლო მკვეთრად გაზრდილ დატვირთვას და უბედურმა შემთხვევებმა მკვეთრად მოიმატა – დაიწვა ტექნიკა, საცხოვრებელი კორპუსები, გადამწვარი ტრანსფორმატორები, ფიდერები, მავთულები და ა.შ.

2021 წლის იანვარში ჩერნომორენერგოს ხელმძღვანელმა მიხეილ ლოგუამ გამოაცხადა ამ ხაზის რეკონსტრუქციის აუცილებლობა. „აჩგუარას მაღალი ძაბვის ხაზის რეკონსტრუქცია გადაჭრის 220 კილოვოლტიანი ხაზის გასწვრივ ენგურჰესიდან ენერგოეფექტური ენერგიის ნაკადის პრობლემას“, – განაცხადა მან. ვიცე-პრემიერმა და ეკონომიკის მინისტრმა კრისტინა ოზგანმა, რომელიც ენერგეტიკას ზედამხედველობს, ლოგუას დაეთანხმა.

პარლამენტის დეპუტატები რემონტის ინიციატივას საბჭოთა პიონერთა მზადყოფნით გამოეხმაურნენ: ისინი ცდილობდნენ ბიუჯეტში ჩაერიცხათ ეს თანხები საჰაერო ხაზების შეკეთებისთვის, რათა ეს განხორციელებულიყო რემონტთან დაკავშირებული ენგურჰესისჰესის გათიშვის პარალელურად.

ასლან ბჟანიამ დეპუტატებთან შეხვედრისას განაცხადა, რომ ამ პრობლემას საბიუჯეტო ინვესტიციების გარეშე მოაგვარებს. დიდება ინტერნეტს, რომელიც ინახავს ჩვენი პრეზიდენტის ყველა ფუჭ დაპირებას.

რემონტი მოგვიანებით დაიწყო, მაგრამ მალე გაირკვა, რომ მაღალი ძაბვის ხაზის შეკეთების თანხები მოიპარეს. მტკიცებულებები დოკუმენტების ასლების სახით – სახელფასო ფურცლები, რომლებშიც შეძენილი აღჭურვილობა რამდენჯერმე აჭარბებდა რეალურ ღირებულებას – ოპოზიციის ლიდერებმა 2022 წლის 16 ნოემბერს გამართულ ბრიფინგზე წარმოადგინეს. ამრიგად, ოპოზიციამ პრეზიდენტ ასლან ბჟანიას თვალი გაახელინა იმ კორუფციულ სქემაზე, რომელსაც მის თანამოაზრეები ახორციელებდნენ.

პრეზიდენტი კი, თავიდან, რაღაცნაირად ძალიან გაბრაზდა ამ ამბავზე: მან მუქარით უბრძანა გენერალურ პროკურორს 10 დღეში დალაგებულიყო და კრისტინა ოზგანი ისე შეაშინა, რომ მოსკოვში ვიზიტებიც გადაედო და სოხუმში დაბრუნებულიყო.

იმ მომენტიდან დაიწყო მუშაობა საჯარო გახმაურებული კორუფციული სქემის დამალვაზე, რომელთანაც, დიდი ალბათობით, პირდაპირ კავშირში იყო მთავრობა და ეკონომიკის სამინისტრო.

ოპოზიციამ მათ ხელი შეუშალა.

იმავდროულად, ენერგეტიკის სექტორში კრიზისის გამწვავების ფონზე, ხელისუფლება არ იღებს არანაირ ქმედებებს სიტუაციის სტაბილიზაციისკენ და უგულებელყოფს შესაბამისი სპეციალისტების და განსაკუთრებით ოპოზიციის წინადადებებს. იმის ნაცვლად, რომ ჩაატაროს ბენეფიციარების აუდიტი, რომელიც მოიცავს მოსახლეობის უმდიდრეს სეგმენტებს, და დააყენოს დისტანციური მრიცხველები, რომლებიც გაზრდის ელექტროენერგიის საფასურს.

ამრიგად, არაკეთილსინდისიერ გადამხდელებს უერთდებიან კეთილსინდისიერი გადამხდელები, რომლებსაც არ შეუძლიათ ელექტროენერგიის გადახდა და ელექტროენერგიის საფასურის ანაზღაურების დონე ეცემა კრიტიკულ დონემდე. და მთავრობა იწყებს ელექტროენერგიის შესყიდვას რუსეთიდან კომერციულ ფასებში და ხარჯავს უზარმაზარ ფულს ნაკადის გადასახდელად, რაც აფხაზეთში გადასახადებით არ ფარავს.

დარწმუნებული ვარ, ეს არ არის მოსახლეობის შეშფოთება, არამედ პრეზიდენტის ვალდებულებები იმ ადამიანების წინაშე, რომლებსაც ის კრიპტოვალუტის მაინინგის საქმიანობის ლეგალიზაციას დაჰპირდა. რუსეთში ელექტროენერგიის კომერციულ ფასებში შესყიდვაზე დახარჯული თანხებით შესაძლებელი იქნება მცირე ჰიდროელექტროსადგურების შეკეთება, ელექტროენერგიის განახლებადი წყაროების გამოყენება და დისტანციური მრიცხველების დაყენება. სამაგიეროდ, პარლამენტს ელექტროენერგიის შესახებ კანონში ცვლილებების შეტანას სთხოვენ, რაც მთელი ენერგეტიკული სისტემის გაყიდვის საშუალებას მისცემს. ანუ, ქვეყანა ენერგოკრიზისამდე მიყვანით, ბჟანია საზოგადოებას ენერგოსისტემის გაყიდვის აუცილებლობის წინაშე აყენებს.

ამ წლის დასაწყისში აფხაზეთში კიდევ ერთი სამინისტრო გამოჩნდა – ენერგეტიკისა და ტრანსპორტის სამინისტრო. ამრიგად, მოხდა გავლენის სფეროების გადანაწილება. ახლა ენერგეტიკულ სექტორში ქრისტინა ოზგანი კი არა, პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ყოფილი ხელმძღვანელი ჯანსუხ ნანბაა, რომელსაც ბჟანია, როგორც ჩანს, უფრო ენდობა.

ხოლო ეკონომიკის მინისტრი კრისტინა ოზგანი, რომელიც კურირებდა ელექტროგადამცემი ხაზის შეკეთებას,. ოზგანს პასუხისმგებლობა მმოიხსნა.

დღეს ენერგეტიკის ახალმა მინისტრმა ჯანსუხ ნანბამ პირობა დადო, რომ ხანძრის შედეგად დაზარალებულ შაკაიას ოჯახს ფინანსურ დახმარებას გაუწევენ. პატარა დეტალი – ამ დახმარებას გადასახადის გადამხდელების ხარჯზე გაუწევენ. სისტემა ასე მუშაობს: ხელისუფლების ყველა დანაშაულს ხალხი იხდის.