ასლან ბჟანიას გადადგომა

აფხაზეთში, დაპირისპირებამ ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის რუსული ინვესტიციების შესახებ შეთანხმების გამო, საბოლოოდ ის შედეგი მოიტანა, რომ ე.წ. პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ თანამდებობა დატოვა. დღევანდელ პარლამენტის სხდომაზე მის გადადგომას მხარი 31 დეპუტატიდან 28-მ მხარი დაუჭირა. ახლა სოხუმი ემზადება ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის.

ამრიგად, აფხაზეთში, ზედიზედ მესამედ, ძალაუფლება შეიცვალა შედარებით მშვიდობიანი გადატრიალების გზით.

JAMnews-ის აფხაზეთის რედაქტორი ინალ ხაშიგი განიხილავს, რატომ მეორდება ასე ხშირად პრეზიდენტების “გადაგდება”.

ინალ ხაშიგი:

ასე: აფხაზური რევოლუცია კიდევ ერთხელ წარმატებით დასრულდა.

კლასიკური სცენარი თამაშდება საათის ისრის მიმართულებით: უკმაყოფილო მოქალაქეები ცივსისხლიანად იპყრობენ პრეზიდენტის სასახლეს, რის შემდეგაც პრეზიდენტი, რომელსაც რეალობის განცდა დაკარგული აქვს, იძულებით გადადგება.

ეს არის ზედიზედ მესამე პრეზიდენტი, რომელსაც მოქალაქეებმა უნდობლობა გამოუცხადეს:

• 2014 წლის მაისში რევოლუციონერებმა რაულ ხაჯიმბას მეთაურობით ალექსანდრ ანქვაბი პრეზიდენტის პოსტიდან გადააყენეს.
• 2020 წლის იანვარში რევოლუციური მასების მომავალმა ლიდერმა ასლან ბჟანიამ თავად გადააყენა ხაჯიმბა და დაიკავა ვაკანტური სკამი.
• ახლა კი, 2024 წლის ნოემბერში, იგივე ამბავი განმეორდა ბჟანიასთან.

ახლანდელ რევოლუციას რამდენიმე ლიდერი ჰყავს, ამიტომ ჯერჯერობით უცნობია, ვინ იქნება აფხაზეთის შემდეგი ხელმძღვანელი, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, თუ თავად პრეზიდენტის ინსტიტუტი არ გაძლიერდა, ამ პრეზიდენტსაც იგივე ბედი ელის.

იმიტომ რომ პრობლემა ყველა ახალ პრეზიდენტში კი არა, მის შეუზღუდავ ძალაუფლებაშია.

ეს ფორმატი 20 წლის წინ მოიგონეს ერთი კონკრეტული ადამიანისთვის – ვლადისლავ არძინბასთვის.

1994 წელს, ქართულ-აფხაზური ომის დასრულების შემდეგ, სრულიად განადგურებული ეკონომიკის სოხუმი სრულ ბლოკადაში აღმოჩნდა და საკუთარ თავს მხოლოდ ერთი მიზანი – გადარჩენა დაუსახა.

გარდა ამისა, რჩებოდა საქართველოდან სამხედრო შურისძიების საფრთხე.

ასეთ ვითარებაში სხვა ალტერნატივა არ არსებობდა, გარდა ძლიერი საპრეზიდენტო ძალაუფლებისა, რაც პრეზიდენტს აძლევდა უფლებას ყოფილიყო დე ფაქტო განმცხადებელი.

გარდა ამისა, მაშინდელი პრეზიდენტი ვლადისლავ არძინბა თავისი ხალხისთვის უპირობო ავტორიტეტი იყო.

მაშინ პრეზიდენტობა არ გულისხმობდა ფინანსური ნაკადების მოწესრიგებას, არც რუს ოლიგარქებთან მეგობრობას და არც ყოველდღიურ ბანკეტებს რესტორნებში. ეს გულისხმობდა გადარჩენას.

რესპუბლიკა გადარჩა. ვლადისლავ არძინბამ თანამდებობა დატოვა. და მისი უფლებამოსილების “გაფართოება” დაიწყო შემდგომმა პრეზიდენტებმა, რომლებსაც ნამდვილად არ ესმოდათ მათი როლი ჩვენი ქვეყნის აშენებისთვის.

და უკვე ოცი წელია აფხაზური საზოგადოება რეფორმებზე საუბრობს. ყოველი ახალი პრეზიდენტის დროს მისი ხუთწლიანი ვადის დასაწყისში იქმნებოდა საკონსტიტუციო კომისიები, რომელთა მიზანი იყო უფლებამოსილების გადანაწილება აღმასრულებელ და საკანონმდებლო შტოებს შორის. მაგრამ შემდეგ ამ პრეზიდენტებმა, რომლებიც ხელისუფლებაში მოვიდნენ რეფორმატორების ნიღბით, ყველაფერი ისე დატოვეს, როგორც იყო.

ძალაუფლება ინტოქსიკაციას ახდენს, ამდიდრებს, ხრწნის და საბოლოოდ იწვევს ტირანიას.

ამ მოჯადოებული წრიდან საბოლოოდ რომ გამოვიდეთ, საჭიროა თავად მართვის სისტემის შეცვლა – პრეზიდენტის უფლებამოსილების გადანაწილება, რათა მან თავი ყოვლისშემძლე და უპასუხისმგებლო მეფედ არ იგრძნოს თავი.

ასლან ბჟანიას გადადგომა